Doğumla İlgili Bazı Âdetler Bağlamında Kıbrıs Türklerinin Etnik Kökeni Üzerine Düşünceler

This study tackles the ethnic origins of the Turkish Cypriots inthe context of some traditions related to birth, as some speculationshave been made on the ethnic origins of this community by some GreekCypriot and Western historians. Despite the fact that re-settlement ofTurkish communities to the island right after the conquest and duringthe following centuries are established by archival documents, theethnic origins of Turkish Cypriots has been made a matter ofcontroversy in some circles. A comparative study of the elements of theTurkish Cypriot culture with the rest of the Turkic world would be animportant step taken in the direction of putting an end to thesecontroversies. The superstitions and traditions present in the TurkishCypriot community around infertility, infant death and an evil spiritpestering infants and women after birth are compared and contrastedwith those present in Turkey, which is the motherland of TurkishCypriots, and the rest of the Turkic world. Particularly superstitions,which are formed around the evil spirit called albasti, give importantclues about the ethnic origins of the Turkish Cypriots, since this spiritpreviously had been classified by Turkologists as a cultural entity withEurasian origins. Comparison has demonstrated that the applicationspracticed in Cyprus are parallel with those practiced in the rest of theTurkic world. In some cases this parallelism reaches the limits ofidentity in spite of geographical distance and in some cases religiousdifferences. This situation has put forth that the culture and thereforethe ethnic origin of the Turkish Cypriots are tight-knit with the rest ofthe Turkic world. Bu çalışmada, doğumla alakalı âdet ve inanışlar bağlamında, bazı Rum ve Batılı tarihçiler tarafından etnik kökenleri üzerinde spekülasyon yapılan Kıbrıs Türklerinin etnik kökeni hakkında fikir yürütülmüştür. Fetihten hemen sonra ve müteakip yüzyıllar boyunca adaya Türk nüfus yerleştirildiğinin arşiv belgeleri ile sabit olmasına rağmen, bazı çevrelerde Kıbrıs Türklerinin etnik kökeni hep tartışma konusu yapılmıştır. Bu arşiv belgelerine ek olarak Kıbrıs Türk kültürünün unsurlarının Türk dünyasının geriye kalanı ile karşılaştırmalı olarak incelenmesi bu tartışmalara son vermek yolunda atılmış etkili bir adım olacaktır. Kıbrıs Türkleri arasında çocukları olmayan ailelerin başvurduğu yöntemler, çocukları yaşamayan ailelerin başvurduğu çareler ve yeni doğmuş bebeklerle loğusalara tasallut ettiğine inanılan albastı isimli ktü ruh etrafında tezahür eden âdet ve inanışlar, benzer durumlarda Kıbrıs Türklerinin anvatanı olan Türkiye’de ve Türk dünyasının geriye kalanında tatbik edilen uygulamalarla karşılaştırılmıştır. Bilhassa albastı isimli kötü ruh etrafında tezahür eden uygulama ve inanışlar Kıbrıs Türklerinin etnik kökenleri hakkında önemli ipuçları vermektedir. Zira albastı, daha önce, Türklük bilimi araştırmacıları tarafından, Avrasya menşeli bir Türk kültür varlığı olarak tasnif edilmiştir. Yapılan karşılaştırmalarda, Kıbrıs’ta tatbik edilen uygulamaların Türk dünyasının geriye kalanı ile büyük benzerlik gösterdiği tespit edilmiştir. Bu benzerlikler, aradaki büyük coğrafi uzaklığa ve hatta dinî farklılıklara rağmen bazen ayniyet derecesine varmaktadır. Bu durum, Kıbrıs Türklerinin kültür köklerinin ve tabii olarak dolayısıyla etnik kökenlerinin de sıkı sıkıya Türkçe konuşan dünyanın geri kalanına bağlı olduğunu ortaya koymuştur