Divan Şiirinde Mitolojik ve Efsanevî Şah

"Mythology" in terms of the place in classical Turkish poetry, itsshape of handling and the contribution to the world of the poet'simagination draws attention as an important source that feeds thispoetry tradition. The poets of Divan have especially been influenced byPersian mythology; they have benefited from the opportunities that theold narratives offered while trying to catch the original expressions.Divan of Nev'izâde Atâyî that we have handled in this study has been agood example to to be the source for the divan poetry of mythology. Agreat number of mythological and legendary figures that we cameacross their use in the work, the imagination that the poet has wovenaround these names and his skill in handling these elements, oldnarrative in the tradition of classical Turkish poetry and richness ofmeaning created by individuals provide us significant informations. Theheroes with the source of Sehnâme referred in many couplets or thefigures whose origins are Arab and Greek have offered newopportunities for the poet in terms of strengthening the neededimagination and the possibility of expression. The semantic implicationsthat the people who took place in the work and the motives carried tothe poetry also have revealed the cultural richness of classical Turkishpoetry. In this case, the examination of Divan of Nev'izâde Atâyî interms of the handling of the mythological - legendary - historicalpersonalities will provide an opportunity to illustrate an importantaspect of the Klassical Turkish poetry. Because this work is seen tocontain quite rich material to exemplify the uses of intertextualparticularly on behalf of individuals. In the line with the poetization ofnew and original dreams, how Atâyî evaluated these figures and alsowith what aspects he interpreted is just possible with sorting andanalysis of this material. Klasik Türk şiirindeki yeri, ele alınış şekli ve şairin hayal dünyasına katkısı bakımından “mitoloji” bu şiir geleneğini besleyen önemli bir kaynak olarak dikkat çeker. Divan şairleri bilhassa Fars mitolojisinden etkilenmiş; orijinal ifadeler yakalamaya çalışırken eski anlatıların sunduğu olanaklardan yararlanmışlardır. Bu çalışmada ele aldığımız Nev’izâde Atâyî Divanı, mitolojinin divan şiirine kaynaklık etmesine iyi bir misal oluşturur. Eserde kullanımına rastladığımız mitolojik ve efsanevi şahsiyetlerin sayıca çokluğu, şairin bu isimler etrafında ördüğü imgelem ve söz konusu unsurları işlemedeki becerisi, Klasik Türk şiir geleneğinde eski anlatı ve şahısların yarattığı mânâ zenginliği konusunda bize dikkate değer bilgiler vermektedir. Birçok beyitte gönderme yapılan Şehnâme kaynaklı kahramanlar ya da Arap ve Yunan kökenli şahsiyetler, ihtiyaç duyulan hayal gücünü pekiştirmekte ve ifade imkânı bakımından şaire yeni olanaklar sunmaktadır. Eserde yer verilen kişi ve motiflerin şiire taşıdığı anlamsal açılımlar, Klasik Türk şiirinin kültürel zenginliğini de ayrıca ortaya koymaktadır. Bu durumda Nev’izâde Atâyî Divanı'nın mitolojik - efsanevi - tarihi kişiliklerin ele alınışı bakımından incelenmesi, Klasik Türk şiirini mühim bir yönüyle gözler önüne sermek fırsatı sağlayacaktır. Çünkü bu eserin, bilhassa şahıslar üzerinden metinler arası kullanımları örneklendirmek adına oldukça zengin malzemeyi ihtiva ettiği görülmektedir. Yeni ve orijinal hayallerin şiirleştirilmesi doğrultusunda Atâyî'nin söz konusu şahsiyetleri nasıl değerlendirdiği ve hangi yönleriyle yorumladığı da ancak bu malzemenin tasnif ve tahliliyle mümkündür