İki Şair: Hâfız-Fuzûli Karşılaştırması

The resources mentioning the Classical Turkish Literature statethe Persian Literature’s influences on it. In order to diagnose the scalesof this influence, some multi-faceted comparisons are needed. Butbefore a detailed analysis, mentioning the names of such as Hafız-ıŞirazi, Firdevsî, Feridüddin Attar, Nizamî-i Gencevî, Sadî, ÖmerHayyam, Molla Câmî and Mevlana has an explaining character on thisinfluence. Among these people Attar’s Tezkirretul Evliya (Biographies ofthe Saints) and Mantıku’t-tayr(The Conference of the Birds),Firdausi’sShahnameh(The Book of Garden), Molla Cami’s Bahārestān, rubaiesÖmer Hayyam and Mevlana’s The Masnavi are known as havinginfluences on the Turkish poets. However, it is not known that howmuch other poets have influences on and in what realms they wereaffective. So as to provide a contribution for an understanding, we wantto make a comparison between the diwans(collection of the poems) Hafizand Fuzuli.In order to understand the interaction between the ghazal poet ofthe Persian Literature, Hafiz Sirazi, and the great poet of the TurkishLiterature, Fuzuli, it is favorable for us to take a glance at the social andpolitical conditions in which they lived. After that, we want to talk aboutthese poets’ successes in the realm of poetry by mentioning the livesand the literary personalities of them.Hafiz was a great Persian poet who lived during the 14th century,on the other hand Fuzuli was one of the great Turkish poets who livedduring the 16th century. Of course, we are aware of the fact that there isno opportunity for us to compare the two great poets of the two differentliteratures in all aspects within an article. Therefore, in order to makegeneral assessment, we are going to mention some points of the poemsand present each poet’s one of the ghazals and their prose versions asexamples.When the ages in which they lived in, the languages they wroteand the topics they mentioned are considered, it is going to be seen thatmore comprehensive studies are needed. Klasik Türk edebiyatından bahseden kaynaklar, İran edebiyatının Türk edebiyatına etkisinden söz etmektedirler. Bu etkinin ne boyutlarda olduğunun anlaşılabilmesi için çok yönlü karşılaştırmalara ihtiyaç vardır. Ancak derinlemesine bir araştırma yapmadan Firdevsî, Feridüddin Attar, Nizamî-i Gencevî, Mevlânâ, Sadî, Ömer Hayyam, Hâfız-ı Şîrâzî, Molla Câmî gibi isimleri saymak bile bu etkiye ışık tutacak mahiyettedir. Bu isimlerden Firdevsî’nin Şehnâme, Attar’ın Tezkiretü’l-evliyâ ve Mantıku’t-tayr, Mevlânâ’nın Mesnevî, Sadî’nin Bostan ve Gülistan, Molla Câmî’nin Bahâristan ve Ömer Hayyam’ın rubaileriyle Türk şairleri üzerinde etkili olduğu bilinmekte diğer şairlerin hangi alanda ne kadar etki ettiği pek bilinmemektedir. Bu etkinin anlaşılmasına katkı sağlamak amacıyla biz de Hâfız ile Fuzûlî Divanlarını birkaç açıdan karşılaştırmak istiyoruz.İran edebiyatının büyük gazel şairi Hâfız-ı Şîrâzî ile Türk edebiyatının büyük şairi Fuzûlî arasındaki etkileşimi anlamak için öncelikle bu şairlerin içinde bulundukları sosyal ve siyasi şartlara bir göz atmak yerinde olur sanırız. Sonra bu şairlerin hayatlarına ve edebi şahsiyetlerine değinerek şiirdeki başarılarından söz etmek istiyoruz.Hâfız 14. yüzyılda yaşamış büyük bir İran şairi, Fuzûlî ise 16. yüzyıl Türk edebiyatının büyük şairlerinden biridir. Elbette iki ayrı edebiyatın iki büyük ismini bütün özellikleriyle bir makale çerçevesinde karşılaştırma imkânı olmadığının farkındayız. Bu sebeple genel bir değerlendirmede bulunabilmek için şiirlerinin bazı yönlerine değinecek ve örnek olmak üzere şairlerin birer gazelini ve nesre çevrilmiş biçimini vereceğiz.Yaşadıkları çağlar, kullandıkları diller ve işledikleri konular göz önüne alındığında daha kapsamlı çalışmalara ihtiyaç duyulduğu görülecektir