Sarıkız Efsanesindeki Sarıkız ve Eski Tü

Besides the fact that Legends are regarded as literary text, theissues that they contain as subject matter can also considered as textsof morality or faith. There are many beliefs in and applications of thatare not defined but believed to have supernatural, secret powers in theoral narratives of Turkish folk tales. The Albız is one of the chief spiritsabout which Turks formed beliefs and legends. In that case, Turksdidn’t also cut their relation with Albız in every different period theylived; they adapted Albız to its new condition. This word takes place inTurkish language and in some Turkish epopes with variables like ilbis,ilbiz, elbis, elbiz, albıs, almıs.Today, all of the Tahtacıs live around the Kaz Mountains andMadran Mountains in Balıkesir. The Tahtacı Turkmens, who are onepart of the Anatolian Alevis, are a society with their own typical beliefs.The Tahtacı belief system is one of the important richnesses withinTurkish culture. In this rich culture, every service, act, sign, color andnumber even belongings symbolize certain concepts, persons orapplications in a tradition goes back to early centuries. These old beliefsand practices occupy a place in this life of area. This article, firstly,analyzes the status and the importance of the belief of Albız in historicalTurkish societies. Then it focuses on the etymology of the term and itsplace in Tahtacı beliefs and it concludes with exploring historical andsociological dimensions of the concept in Tahtacı.Whether the Kaz Mountains which are known by yearly celebratedthe Sarıkız festival have a rich cultural structure, they are not includedto the folklore researches. In this article, it is defended that aconnection between the Albız in old Turkish beliefs with the Sarıkız inthe Sarıkız Legend will be established. Efsaneler, edebî metinler oldukları kadar içlerinde taşıdıkları unsurlar açısından inanç metinleri olarak da karşımıza çıkmaktadır. Türk Halkbilimindeki sözlü anlatımlar içinde, olağanüstü özellikler taşıyan, gizli güçlere sahip oldukları düşünülen fakat ne olduğu bilinmeyen varlıklarla ilgili pek çok inanç ve uygulama vardır. Bunlardan biri olan Albız, Türklerin çok eskiden beri hakkında inanma ve efsaneler teşekkül ettirdiği ruhların başında gelmektedir. Öyle ki medeniyet ve kültür olarak yaşadıkları her farklı dönemde Albız ile olan ilişkilerini kesmemişler, onu yeni şartlarına uydurmuşlardır. Bu sözcük Türkçede ve bazı Türk destanlarında ilbis, ilbiz, elbis, elbiz, albıs, almıs değişkenleriyle yer almaktadır.Balıkesir ve yöresi Tahtacı Türkmenlerin çoğunluğu günümüzde Kaz Dağları ile Madran Dağları eteklerinde yaşamaktadır. Tahtacı Türkmenler, Anadolu Alevileri içerisinde yer alan, kendilerine özgü inançlara sahip bir topluluktur. Tahtacı inanç sistemi, Türk kültürünün önemli zenginliklerindendir. Bu zengin kültürde her hizmet, hareket, işaret, renk ve sayı, hatta kullanılan eşya yüzyıllar öncesine giden bir gelenek içinde birtakım kavram, kişi veya uygulamaları sembolize etmektedir. Günümüzde Kaz Dağlarında da bu eski inanış ve uygulamalar günlük hayatın içinde yer almaya devam etmektedir. Bu makalede öncelikle eski Türk topluluklarında Albız inancının yeri ve önemi üzerinde durulacak, daha sonra ise ayrıntılı şekilde etimolojik boyutu, Tahtacı inançlarındaki yeri, tarihsel ve sosyolojik boyutları genel olarak incelenmeye çalışılacaktır.Günümüzde her yıl düzenlenen Sarıkız şenlikleri ile tanınan Kaz Dağları, zengin bir kültürel yapıya sahip olmasına rağmen halkbilimi araştırmalarında yeteri kadar incelenmemiştir. Bu makalede, Sarıkız Efsanesi’ndeki Sarıkız ile Eski Türk inançlarındaki Albız arasında bir bağlantı kurulabileceği savunulmaktadır