SOCIOLOGICAL MEANING OF BEING “JAAFARİ ON THE PATH” RELATIONSHIP BETWEEN ALAWISM AND JAAFARISM

The existence of Alevism maintains new adopting and synthesis approaches since the beginning of Turkish Islamization process. Since Alevism is a syncretic religious group, it is influenced by the territory (living area) in the historical process, culture, tradition and the beliefs of the cultural luggage. Alevism is affected by the Jaafarism which is one of the religious groups in the Islamic history. Anotolian Alevis have specific belief structures in their own roots. This embodiment includesthe differentiating features with Shiism and also Sunnism. Thesequalities evolved as a result of the historical and social conditions overan extensive period of time. When we look at the details of this process,there are several different points of view regarding the relationshipbetween Alevism and Jaafarism. In our study, we have discovered sixdifferent perspectives from sources of sociological studies, historicaldocuments and ideas from certain Alevi writers regarding therelationships between Alevism and Jaafarism. We will discuss the topicin our paper from these points; a) traditional Sufi (mystical) Alevism, b)urban/secularist Alevism, c) Hanafi Bektashism/Alevism, d) syncreticAlevism, e) Jaafari Alevism and f) objector Alevism. We determined thattraditional Sufi (mystical) Alevi path, Hanafi Alevi line and syncreticAlevism will take on a serious role in the discussions of the nature ofAlevism in the future from these perspectives on the relationshipbetween Alevism and Jaafarism. Although other considerations willcontinue to arise within Alevism, they will remain marginal. Alevîlik, senkretik yapısı gereği tarihsel süreçte yaşadığı bölge, kültür ve gelenekler itibarıyla ortaya çıkmış ve Aleviliğin günümüzdeki yapısı bu coğrafya ve gelenekten elbette etkilenmiştir; bunun yanında kültürel bagajında saklı tuttuğu inançları yeni bir sentezle Türklerin İslâmlaşma sürecinden itibaren kendisine uyarlayarak varlığını devam ettirmektedir. Alevîliğin tarihte etkilendiği dinsel gruplardan biri de Câferîliktir. Ancak Anadolu Alevilerinin kendilerine özgü bir inanç yapılanmaları vardır. Bu yapılanma Şiilikle de Sünnilikle de farklılaşan nitelikler içerir. Bu nitelikler, tarihsel ve sosyal koşulların sonucu olarak yüzyıllara yayılan bir zaman sürecinde oluşmuştur. Bu sürecin ayrıntılarına bakıldığında Alevilik Caferilik ilişkisine dair pek çok bakış açısı bulunmaktadır. Biz çalışmamızda sosyolojik çalışmalardan, Aleviliğe ilişkin temel yazılı kaynaklardan ve bu konuda fikir üreten yazarların düşüncelerinden hareketle bunları kısaca a) Geleneksel batıni Alevilik, b) Şehirli/laik Alevilik, c) Hanefi Bektaşi/Alevilik, d) Karmacı Alevilik, e) Caferi Alevilik, f) Redci Alevilik olarak sıraladık. Aleviliğin Caferilikle ilişkisine dair bu bakış açıları içinden Caferiliği tasavvuf yolu olarak benimseyenler, karmacı bir anlayışı savunanlar ve Hanefi-Maturidi çizgiyi baskın görenler Alevilerin Aleviliğin niteliğine dair gelecek tartışmalarda ciddi rol alacakları sonucunu çıkarabiliriz. Diğer sınıfların Alevilik içinde varlıkları devam edecek olsa da marjinal olarak kalacakları düşünülmektedir. Sonuç olarak Alevîlerin ‘Mezhebim Caferî,’ ya da ‘Caferî mezhebindenim’ gibi ifadeleri bilgi ve amelden ziyade daha çok ‘Yolda Câferî olmak’ diye nitelenebilir