Religional, Literatural and Aesthetical Dimensions of Hilyah

Throughout the history, there has been various ways for the expression of love and respect in every society and belief system. The beloved has sometimes been a human being, sometimes a supra human being and sometimes a prophet. People preferred to express their love via literary works like poems, legend etc. and sometimes they made use of branches of art like painting, sculpture, calligraphy or music to express their love. In Turkish-Islamic culture, the love for Prophet was reflected in naat (poems written to praise Prophet Muhammad) as a form of literature, and in hilyah (a genre in Islamic literary that tells physical characteristics and beauty of Prophet Muhammad) which is akind of Islamic calligraphy arts. Hafız Osman (1642-1698) is known toarrange hilyah al-sharif composition fort he first time. Therefore itappears that hilyah al-sharif plate including qualifications of ProphetMuhammed adopted in all Islamic world and being practiced forcenturies was arranged in Istanbul fort he first time. Today almost allTurkish and Muslim calligraphers are said to write hilyah al-sharif withdifferent compositions. Moreover since there is a belief that hilyah alsharifprotects homes from fire, earthquake, robbery etc. so such plateswere in demand among the folk. Artists used these branches of art asmeans to exert their loves and produced perdurable and aestheticworks of art. Thus, the history of culture got colorful and diversifiedwith various and unique works of art that are rich in content. Thisarticle aims to discuss the reflections of hilye culture in literature andart. Tarih boyunca, her toplumda ve her inançta, muhabbetin ve saygının türlü ifade biçimleri olmuştur. Sevilen bazen bir insan, bazen insanüstü bir varlık, bazen de bir peygamber olmuştur. İnsanlar muhabbetlerini şiir, destan gibi edebî türlerden yararlanarak ifade etmeyi tercih ettikleri gibi resim, heykel, hat, müzik gibi sanat dallarından istifade ederek de dile getirmişlerdir. Türk-İslam kültür ve medeniyetinde ise Peygamber aşkı, edebiyata na’t, hilye; hat sanatına da hilye-i şerife gibi formlarla yansımıştır. Hat sanatında klasik hilye-i şerife kompozisyonunu ilk kez Hâfız Osman’ın (1642-1698) tertip ettiği bilinir. Dolayısıyla Hz. Peygamber (s.a.v.)’in fiziksel özelliklerini ihtiva eden ve bütün İslâm coğrafyasında benimsenerek asırlardır yazılagelen hilye-i şerife levhasının hat sanatı tarihinde ilk kez İstanbul’da tertip edildiği kabul edilmektedir. Günümüzde de hilye-i şerife yazmayan veya farklı bir hilye tasarımı yapmayan hattat yok denilebilir. Hatta içinde hilye-i şerife bulunan bir evin yangın, deprem, hırsızlık vs. musibetlerden korunacağına inanıldığı için de bu levhalar, halk arasında büyük rağbet görmüştür. Sanatkârlar, bu sanat dallarını, muhabbetlerinin tezahür aracı olarak kullanmışlar ve estetik eserler ortaya koymuşlardır. Böylece çok zengin içeriğe sahip ve hepsi birbirinden farklı eserlerle, kültür tarihi renklilik ve çeşitlilik kazanmıştır. Bu makalede hilye-i şerife kültürünün edebiyata ve sanata yansımaları incelenmeye çalışılmıştır