<b>Roma İmparatorluk Mermer Ocaklarında Yazıt Kullanımı ve Bazı Ünik Örnekler</b></br><i>Inscriptions at the Roman Imperial Quarry and Some Unique Samples</i>

Özet\ud\udOcak faaliyetleriyle ilgili olarak geçmişe ışık tutan en önemli kaynak şüphesiz yazıtlardır. Bu sayede taşın üretim tarihi, hangi ocaktan üretildiği üretim ve kontrol işlemlerinin kimler tarafından gerçekleştirildiği, ocakların organizasyonu ve işleyiş biçimiyle ilgili bilgiler elde edilebilmektedir. Ancak detaylı bilgileri içeren bu tür kapsamlı yazıtların bulunması idealize edilmiş bir ocak işletmesi için söz konusu olabilir. Nitekim çoğu ocakta hiçbir yazıta rastlanmazken, elde edilen sınırlı sayıdaki yazıtlarda da bu bilgilerin sistemli bir şekilde işlenmemiş olduğu ve yazıtların biçim ve içeriğinde yönetim otoritesinin zayıflaması, ocak mülkiyetinin el değiştirmesi, yönetim biçiminde değişiklikler olması, üretimin artması veya azalması gibi çeşitli nedenlerden kaynaklanan önemli değişikliklerin meydana geldiği görülüyor. I.yüzyılın sonlarına doğru imparatorluk ocaklarının müteahhit aracılığıyla işletilmesi geleneği zamanla terk edilerek, idarenin üretimdeki kontrol ve inisiyatifinin arttığı görülüyor. Yazıtlar sayesinde bir taşın üretim tarihi, hangi ocaktan üretildiği üretim ve kontrol işlemlerinin kimler tarafından gerçekleştirildiği, ocakların organizasyonu ve işleyişleriyle ilgili bilgiler elde edilebilmektedir. Bloklar üzerinde yer alan yazıtlar ocak içi ve ocak dışı şeklinde iki bölüme ayrılabilir. Ocak içi yazıtların küçük bir bölümü, çok kısaltılmış bir bakıma kriptik kodlar biçiminde formüle edilmiş harf ve rakamlardan oluşan metinlerdir. Öyle ki bu formülasyonları ocakta görevli kişilerin dışındaki insanların okuyup anlamaları çok güç, genellikle de olanaksızdır. Ocak dışı yazıtlar ise, ürünün ulaşacağı noktadaki imparatorluk görevlilerince anlaşılacak bilgileri içermektedir. Bunlar üretim tarihi, üretimden sorumlu kişi, taşın kimliği şeklindeki ana unsurlarından oluşmaktadır. Ocakların müteahhitler yanında ve onlarla birlikte, doğrudan imparatorluk yönetimince işletilmeye başlanmasıyla, yazıtların biçim ve içeriğinde büyük değişiklikler meydana gelmiştir. Ocakların üretim teknolojisinde, jeolojik şartlardan kaynaklanan bir takım küçük farklılıklar bulunsa da, genelde tüm imparatorluk ocaklarında organizasyonun aynı biçimde şekillendiği imparatorluk yönetimince üretim, denetim ve sevkiyatın bütün mermer ocakları için benzer bir çerçeve içinde düzenlenmiş olduğu anlaşılmaktadır. \ud\ud\udAbstract\ud\udThe most significant source that sheds light on the history of the quarry activities is, without a doubt, the inscriptions. The information regarding the production date of the stone, the quarry which the stone was produced in, the people who carried out the control operations and the organization and management of the quarries can be obtained through the inscriptions. However such extensive information can be valid if only a well-organized establishment is subjected. Furthermore, while inscriptions are rarely discovered in the quarries, the limited number inscriptions that were attained do not usually include such detailed information, and the content and form can vary due to many different reasons such as weakened government authority, change of ownership and change of management to increase or decrease of production capacity. The tradition of managing imperial quarries trough contractors was abandoned towards the end of the 1st Century and the government control and initiative over production were increased. The information regarding the stone such as the production date, the quarry which stone was produced in, the people who carried out the control operations, the way of organization and management of the quarries can be obtained through the inscriptions. Inscriptions on the tablets can be divided into two groups; inside quarry and outside quarry. A small portion of inside quarry inscriptions are abbreviated texts which have been formulated in consistency with letters and numbers. Therefore it is usually impossible to read and understand these formulations for people other than commissioned officers. Outside quarry inscriptions, on the other hand, include information that is to be determined by the imperial officials who are at the destination point of the product. Major changes have occurred in the form and content of the inscriptions when the quarries started to be managed by imperial governance besides the contractors. It is understood that although there are some differences resulting of the geological conditions in the production technology of the quarries, production, inspection and the shipment are all managed with a similar manner in the imperial quarries where the organization was formed by central governance