NEYLÎ’NİN “HÔŞÂ HİKÂYE-İ MANZÛME-İ DİL-CÛ ÂZMÂYİŞ-İ TAB‘-I NÂDİRE-GÛ” ADLI MESNEVİSİNİN “LEYLA VÜ MECNÛN, HÜSN Ü AŞK” MESNEVİLERİ VE “ASLI İLE KEREM” HALK HİKÂYESİYLE KARŞILAŞTIRILMASI

Neylî, 18.Yüzyılda yaşamış, kendisini iyi yetiştirmiş, bilgi ve kültür bakımından birikimli klasik edebiyat şairlerindendir. Çeşitli devlet görevlerinde bulunmuştur. Şiirleri ilgi çekicidir. Divanında yer alan “Hôşâ Hikâye-i Manzûme-i Dil-cû Âzmâyiş-i Tab‘-ı Nâdire-gû” adlı hikâyesi, yapı itibariyle kısa olmasına rağmen “kilisede görevli bir rahibin Müslüman oluşunu tahkiye eden” konusu ilgi çekicidir. Klasik edebiyatımızın hayattan kopuk olduğu yönünde yaygın bir kanaat bulunsa da, bu mesnevide toplum yaşantısının ve toplumsal olayların yansıtıldığını müşahede etmek mümkündür. Neylî’nin mesnevisi alışılmış, hatta tekrar mahiyetindeki konular dışında bir konuya yer vermesi bakımından önem taşımaktadır. Eserin daha iyi anlaşılabilmesi için Fuzûlî’nin Leylâ vü Mecnûn mesnevisi, Şeyh Gâlib’in Hüsn ü Aşk mesnevisi ve halk hikâyeciliğimizin önemli örneklerinden olan Kerem ile Aslı hikâyesiyle karşılaştırma yapılmıştır.\ud\ud\udThe Comparison of Neyli’s Masnavi Named “Hôşâ Hikâye-i Manzûme-i Dil-Cû Âzmâyiş-i Tab‘-ı Nâdire-Gû” with other Masnavis “Leyla vü Mecnûn”, “Hüsn-ü Aşk” and with the Folktale of “Aslı ile Kerem”\ud\udNeyli, who lived in 18th Century, is one of the most sophisticated, well-informed and self-improved poets in the classical literature. He took part in various official jobs. His poems are interesting. His poem, Hôşâ Hikâye-i Manzûme-i Dil-cû Âzmâyiş-i Tab‘-ı Nâdire-gû, is one of those with an interesting storylines. In his Masnavi, he shows that our classical literature, contrary to popular opinion, is not unconnected from social life, and also it reflects social life and events. In order to understand and explain the story better, his story compared with the folktale of “ Kerem and Asli” and with the masnavis of “Leylâvü Mecnûn” written by Fuzûlî and “Hüsn ü Aşk” written by Şeyh Gâlib.\ud\ud\udComparaison de Mathnawî de Naylî s’intitulant ‘Hôşâ Hikâye-i Manzûme-i Dil-Cû Âzmâyiş-i Tab‘-ı Nâdire-Gû’ avec les Mathnawî de ‘Leylâ et Mecnûn’ et ‘Hüsn ü Aşk’ et du Récit populaire s’intitulant ‘Kerem et Aslı’\ud\udNaylî, qui a vécu au 18ème siècle, est un des poètes de la littérature classique. Il était un poète empreint de culture et de connaissance et a de surcroît eu des fonctions gouvernementales. D’ailleurs ses poèmes étaient intéressants et attiraient l’attention du monde littéraire. Le récit de ‘Hôşâ Hikâye-i Manzûme-i Dil-Cû Âz Mâyiş-i Tab‘-ı Nâdire-Gû’ qui se trouve dans le dîvan de Naylî est intéressant du point de vue de son contenu et nous permet de voir, contrairement aux idées reçues sur notre littérature classique, que cette dernière n’est pas détachée de la vie quotidienne et qu’elle reflète la vie et les faits de la société. Afin de mieux comprendre cette œuvre, nous l’avons comparée avec les Mathnawî de ‘Leylâ et Mecnûn de Fuzûli et Hüsn ü Aşk de Şeyh Gâlip et avec le récit populaire s’intitulant ‘Kerem et Aslı’.\ud\ud\udمقارنة بين مثنوي "ليلى ومجنون" و"حسن وعشق" في مثنوي نَيْلِي المسمى\ud بـ "خوشا حكايه منظومه دلجوآزمايش طبع نادره كو" والقصة الشعبية المسمى بـ "آصلي إيله كرم" \ud\udنيْلي من الشعراء الكلاسيكيين (الديوان). عاش في القرن الثامن عشر. وهو صاحب معرفة وثقافة واسعة. عمل في وظائف رسمية مختلفة. أشعاره جذابة. قصته الموجودة في ديوانه المسمى بـ "خوشا حكايه منظومه دلجوآزمايش طبع نادره كو" مثيرة للاهتمام. ومن الممكن أن نشاهد فيها أن أدبنا الكلاسيكي ليست بعيدة عن الحياة الاجتماعية كما يُظَنّ، وهو أيضًا يعكس حياة الشعب والأحداث الشعبية. قد قارننا هذه القصة مع مثنوي ليلى ومجنون لفضولي، وحسن وعشق للشيخ غالب وقصة "كرم إيله آصلي" التي هي من أهم النماذج الأدب الشعبي