EKONOMSKE SPECIFIĈNOSTI BERZANSKOG TRŢIŠTA NAFTE

Nafta kao specifiĉan proizvod poprimila je u XX vijeku strateški karakter, kako po obimu upotrebe, razmjerama trgovanja i transporta, tako i po finansijskoj vrijednosti. Zbog njene specifiĉnosti kao prirodnog resursa, te ĉinjenici da nije ravnomjerno rasporeĊena, a da se troši na svim prostorima, dobila je karakter berzanske robe, uz odreĊene specifiĉnosti sa stanovišta standardizacije i tipizacije. Upravo zahvaljujući tim, ali i drugim karakteristikama razvila su se i svjetska berzanska trţišta nafte koja posluju po odreĊenim berzanskim propisima, uzansama i obiĉajima. Dvije glavne svjetske berze na kojima se trguje sirovom naftom danas su Njujorška (NYMEX) i Londonska (IPE), a osim njih postoje i druge berze, na primjer Singapurska, berza u Dubaiu i dr. Na Njujorškoj berzi kotira se svakodnevno cijena sirove nafte tipa WTI (West Texas Intermediate Crude Oil) u dolarima po barelu, dok se na Londonskoj kotira nafta tipa Brent (Brent Crude Oil) takoĊe u dolarima po barelu. Ove cijene se odnose na nivo spot i fjuĉers cijena, koje ĉine reperne cijene za utvrĊivanje ostalih cijena sirove nafte.