IDEJA I ZNAČAJ RAZVOJA MREŽE NARODNOOSLOBODILAČKIH ODBORA U VREMENU ANTIFAŠISTIČKE BORBE U BOSNI I HERCEGOVINI (1941–1945)

Od početka ustaničkih aktivnosti u Bosni i Hercegovini 1941. godine osnivani narodnooslobodilački odbori (NOO) na oslobođenim teritorijama postepeno su se razvijali u organizovan sistem lokalne samouprave. Tokom 1941. i 1942. godine na oslobođenim područjima Bosne i Hercegovine osnovano je više stotina seoskih i opštinskih NOO. Dolaskom Vrhovnog štaba i glavnine partizanskih snaga na prostor istočne Bosne stvorena je šira oslobođena teritorija sa sjedištem u Foči. Već u februaru 1942. godine Vrhovni štab je donio propis kojim je regulisano formiranje, ustrojstvo i rad narodnooslobodilačkih odbora (NOO). Ovi propisi su poznati kao “Fočanski propisi”, kojima su NOO utemeljeni kao privremeni organi narodne vlasti. U cjelini gledano, fočanski propisi su stvarali elemente novog sistema narodne vlasti na oslobođenom području. Krajinskim propisima iz septembra 1942. godine narodnooslobodilački odbori postaju stalni organi vlasti, a na drugom zasjedanju AVNOJ-a pravno su ozakonjeni kao lokalni organi vlasti nove federativne Jugoslavije. Ustavom Federativne Narodne Republike Jugoslavije narodnooslobodilački odbori potvrđeni su i proglašeni osnovnim organima državne vlasti i dobili su ustavno-pravnu garanciju i zaštitu. U radu su elaborirana temeljna pitanja ustrojstva i načina rada NOO tokom narodnooslobodilačkog rata (NOR) u Bosni i Hercegovini, njihova demokratska osnova, doprinos u organizaciji antifašističke borbe te njihova uloga u rješavanju ekonomskih, socijalnih, zdravstvenih i drugih egzistencijalnih životnih pitanja, kao i pitanja lične i imovinske sigurnosti građana na oslobođenim teritorijama.