Ekološko-vegetacijska rejonizacija Bosne i Hercegovine

UDK 630*1:581.5(497.6) Ekološko-vegetacijska rejonizacija, kao prva faza uzgojno-sjemenske rejonizacije u Bosni i Hercegovini je složen i kompleksan stručni i naučni problem, a da bi se on otpočeo rješavati bilo je potrebno ispuniti više preduslova. Kao prvo, trebalo je raspolagati sa vjerodostojnim kartografskim materijalom za čitavu Bosnu i Hercegovinu, s obzirom da je rejonizacija rađena u razmjeri 1 : 200.000.*). Zahvaljujući pravilno razrađenim koncepcijama razvoja naučnog rada još prije dvadesetak godina i njihovim dosadašnjim ostvarenjima bitni preduslovi su bili ispunjeni u trenutku kad se pristupilo izradi rejonizacije. Sprovedena Inventura šuma na velikim površinama, u periodu od 1964—1968. godine, obezbjedila je široki spektar vrlo vrijednih podataka o šumama Bosne i Hercegovine. Ovaj materijal je publikovan (MATIĆ, V. et al. 1971) i korišten je mnogostrano (za izradu dugoročnog plana razvoja šumarstva Bosne i Hercegovine, za izradu tipološke klasifikacije šuma i njenu primjenu u šumarstvu i drugo). Potrebno je ovdje posebno podvući, da su od 1969. godine sve šumsko privredne osnove, prema Zakonu o šumama, izrađene na tipološkim principima. Upravo, zahvaljujući toj činjenici raspolagali smo u trenutku pristupa rejonizaciji kartama zemljišta i kartama šumske vegetacije za oko 70% ukupne površine teritorije Bosne i Hercegovine u razmjeri1 : 25.000 (manjim dijelom i u razmjeri 1 : 10.000). Drugi veoma značajan činilac koji je uticao na mogućnosti realnog kartografskog prikazivanja stanja zemljišta i stanja šumske vegetacije je dostignuti nivo izrade pedoloških i vegetacijskih karata koje su rađene u okviru posebnih naučnih projekata na nivou Bosne i Hercegovine, a u kojima su, dugi niz godina, učestvovali autori ove studije, pa su mogli uspješno koristiti one dijelove područja koja su lično istraživali i kartirali. Treći odlučujući činilac, bio je značajno visok nivo naučnih saznanja, na osnovu niza sprovedenih istraživanja iz oblasti koje su neposredno zastupljene u ovoj rejonizaciji i na kojima se ona temelji: klimatologije, pedologije, fitocenologije i tipologije šuma. Da bi se sagledao značaj ovog činioca prikazana je bibliografija važnijih istraživanja koja su izvršena dijelom na teritoriji Bosne i Hercegovine, a manjim dijelom je uvrštena i ona šireg teorijskog značaja iz nekih drugihpodručja. Smatramo da će ona poslužiti korisno, poslije druge faze izrade uzgojno-sjemenske rejonizacije, odnosno njene praktične realizacije u rješavanju problema sjemenarstva i proizvodnje sadnog  materijala. Radovi na rejonizaciji obavljeni su u periodu 1979—1980. godine. Odgovorni istraživač i rukovodilac bio je VITOMIR STEFANOVIĆ. Pojedine oblasti sa kartama su obradili: klimu, BURLICA ČEDOMIR i DIZDAREVIĆHAMZA; zemljište, BURLICA ČEDOMIR i VUKOREP IVAN; realnu i potencijalnu šumsku vegetaciju, STEFANOVIĆ VITOMIR i BEUS VLADIMIR; kartu ekološko-vegetacijskih rejona i komentar kartografskih jedinica — svi autori, svako za svoju užu specijalnost.