Алматы қаласы бойынша ластаушы заттар шығарындыларының стационарлықдереккӛздеріне мониторинг жүргізу

.The article introduces a system concept for analyzing the Almaty's air basin. Air pollution monitoring plays a key role in environmental issues. However, in order to develop an environmental information system, it is necessary to conduct a careful analysis of natural events in order to determine their direct impact on the state of the environment, in this case the atmosphere. To assess the degree of pollution, emissions must be measured at specific intervals in specific locations across the settlement, depending on the study approach used. To numerically implement the data obtained, a model for determining the amount of pollutant concentration should be used, which will lead to a numerical expression representing the atmospheric conditions in a certain industrial region. The purpose of the project is to programmatically implement the above operations, namely to develop software based on a specific appropriate mathematical model that allows for the calculation of pollutant concentrations and, on that basis, the complex index of atmospheric pollution. To analyze and make specific decisions related toreduction ofpollution levels, it is necessary to track the dynamics of changes in the atmospheric pollution index over long periods of time, which necessitates the creation of a database to record measurements as well as the ability to view them visually at any time, for example, on a map. Мақалада шығарындылар статистикасы жҽне Алматы қаласының қҧрғақ бассейнінің жалпы жағдайына талдау берілген. Ауа бассейнінің жағдайы бойынша, Қазақстан Республикасы Статистика агенттігінің жҽне Алматы қаласы Статистика департаментінің есеп беру мҽліметіне сҥйене отырып, барлық стационарлық дереккҿздерден атмосфералық ауаға ластаушы заттар шығарындыларының жалпы жылдық кҿлемі 2020 жылы 47,016 тонна. ЖЭО зауыттарының негізгі ластаушылары кҥкірт диоксиді, азот оксиді жҽне қатты заттар болып табылады. Оның ҥстіне мазут, битуминозды жҽне қоңыр кҿмірді жағу кезінде атмосфераға кҥкірт диоксиді кҿп мҿлшерде бҿлінеді, ал битуминозды кҿмірді қолданғанда азот оксидінің шығарылуы да кҥрт артады. Сондықтан табиғи газ ең тиімдібалама болып саналады. Негізгі стационарлық ластаушы заттардың талдауы жҥргізіледі: зауыттар, ҽртҥрлі типтегі фабрикалар, жылу электр станциялары жҽне тҧрақты жҽне ҥздіксіз атмосфераға зиянды ластаушы заттарды шығаратын ҧқсас ҿндірістік нысандар. Ластану деңгейін анықтау ҥшін шығарындылар таңдалған зерттеу ҽдіснамасына байланысты елді мекеннің белгілі бір жерлерінде белгілі бір уақыт аралығында ҿлшенеді.