ԶՄՅՈՒՌՆԻԱՅԻ «ՀՈՄԵՐ» ԹԻՎ 806 ՕԹՅԱԿԻ ԵՐԵՎԵԼԻ ԴԵՄՔԵՐԸ / THE PROMINENT FIGURES OF "THE HOMER‘‘ 806 LODGE IN SMYRNA

Ղրիմի (Արևելյան) պատերազմի ավարտից հետո եվրոպական մեծտերությունների հարկադրանքով սուլթան Աբդուլ Մեջիդ I-ի շնորհած«Հաթթը հյումայուն» հրովարտակը «Թուրքիան եվրոպականացնելու» ևբարեփոխումներ իրականացնելու միտում ուներ: Դրանից ոգևորված՝ միխումբ զմյուռնահայ մտավորականներ իրենց ազգային, հասարակականև կրոնական գործերը բարելավելու նպատակով ստեղծեցին տարբերընկերություններ ու միություններ, անդամագրվեցին Անգլիայի ևՖրանսիայի ազատ որմնադիրների հիմնած մասոնական օթյակներին:1859թ. նոյեմբերի 19-ին Զմյուռնիայում «Անգլիայի Մեծ Օթյակի»արտոնագրով հիմնված անգլախոս «Հոմեր» («Homer») թիվ 806 օթյակըշուրջ երեք տասնամյակ արգասաբեր գործունեություն է ծավալելարևմտահայության շրջանում մասոնության գաղափարներիտարածման ուղղությամբ: Օթյակի երևելի դեմքերից էին անգլիացինշանավոր մասոն Հայդ Քլարքը, արևմտահայ մասոնության ռահվիրաՍերովբե Ազնավուրը, վաճառական Միքայել Երամյան, դրամատուրգ,բանասեր Սարգիս Վանանդեցին և ուրշներ: «Հոմեր» օթյակի անդամները1861թ. մարտի 31-ին Զմյուռնիայում հիմնեցին ֆրանսախոս«Հաղթանակ» («La Victoire»),իսկ 1864 թ. ապրիլի 29-ին՝ «Տիգրան» թիվ1014 հայկական առաջին օթյակը: «Հոմեր» օթյակն իր աշխատանքըդադարեցրել է 1887թ. փետրվարի 15-ին՝ Զմյուռնիայում տեղի ունեցածքաղաքական իրադարձությունների պատճառով: / After the Crimean War under compulsion of the great European states, the ―Hatt Hyumayun‖ manifesto, granted by Sultan Abdul Mejit 1st, tended to ―Europeanize Turkey‖ and make reforms. A group of Armenianintellectuals in Smyrna inspired by that document created differentassociations to improve their national, public and religious affairs and admittedto the English and French masonic lodges. On November 19,1859,―The Homer‖ 806 Lodge, founded by the license of ―The Great Lodge ofEngland‖, promoted activity among Western Armenians (about threedecades) to disseminate masonic ideas. The eminent figures of the Lodge were the famous English mason Hyde Clarke, the well-known Western- Armenia masonic leader Serovbe Aznavour, vendor Michael Eramyan, playwright, philologist Sargis Vanandetsi and the like. On March 31, 1861, the members of ―The Homer‖‘ Lodge founded thefrancophone ―La Victoire‖ in Smyrna, and the 1st Armenian lodge ―Tigran‖1014 - on April 29, 1864. The lodge ―Homer‖ stopped its activity onFebruary 15,1887 because of the latest political developments in Smyrna.