Geç Orta Çağ Bizans Savunma Yapılarında Ahşap Hatıl Kullanımı Üzerine Bir Değerlendirme

Mimaride ahşap, erken dönemlerden itibaren önemli bir yapı elemanı olarak karşımıza çıkmaktadır. Doğrudan ahşap kullanılarak inşa edilen yapılar dışındaki kâgir yapılarda; ikinci kat döşemelerinde, merdivenlerde, düşey taşıyıcılarda ve doğrudan duvar içerisinde kullanımı söz konusudur. Bu çalışma kapsamında Anadolu’da Orta Çağ’da inşa edilmiş Bizans dönemine tarihlenen savunma yapılarında, kâgir duvar örgüsü içerisinde ahşabın yapı malzemesi olarak kullanımı değerlendirilmiştir. Duvar içerisinde ahşap hatılların tespiti, nitelikleri itibariyle zordur. Dolayısıyla daha önceden yapılmış çalışmalardan yola çıkarak yapının türü fark etmeksizin kullanım alanlarına yönelik olarak örnekler tarih öncesi yapılardan başlayarak ele alınmıştır. Özellikle 12. ve 13. yüzyıllarda inşa edilmiş, karakol mahiyetindeki küçük ölçekli kalelerde duvar içerisinde bağlayıcı unsur olarak genellikle ahşabın tercih edildiği görülmektedir. Burada tartışılacak olan konunun çıkış noktasını, İzmir’in Belevi beldesi yakınındaki Galesion (Alaman) dağı üzerinde konumlanan Keçi Kalesi oluşturmaktadır. Kalede kullanılan ahşap malzeme yapının bazı kesimlerinde, şaşırtıcı bir biçimde, sağlam bir şekilde günümüze ulaşmıştır. Ayrıca makalede, yapıların duvarları üzerinde görülen ve birçok çalışmada iskele deliği olarak adlandırılan boşlukların mahiyeti de değerlendirilmiştir.