Open AccessFANTASTIC MOTIFS IN T. IZTLEUOV'S EPIC "TUTKYN KYZ»
Author(s) -
U.N. Zhanbershieva,
G. S. Oralova
Publication year - 2021
Publication title -
ķorķyt ata atyndaġy ķyzylorda universitetìnìņ habaršysy/ķorķyt ata atyndaġy ķyzylorda universitetiniņ habaršysy
Language(s) - Ukrainian
Resource type - Journals
eISSN - 2958-8367
pISSN - 1607-2782
DOI - 10.52081/bkaku.2021.v57.i2.052
Subject(s) - epic , motif (music) , art , literature , aesthetics
Бұл мақаладағы Т. Ізтілеуов дастанындағы фантастикалық сарын сөз болады. Ақынның Шығыс үлгісінде жазылған «Тұтқын қыз» дастаны әр қырынан қарастырылған. Дастандағы фантастикалық бейнелер айқындалып бейнелік мәнін түсінуге мән берілген. Мақалада фантастикалық бейне туралы әдебиеттану ғылымында жасалған фундаментальды зрттеулерге сүйене отырып, Тұрмағамбет ақынның образ жасаудағы ерекшеліктеріне тоқталған. Дастанның бас қаһарманы-Тұтқын қыз образының жасалу жолына жан-жақты талдаулар жасалынған. Дастандағы ғажайып оқиғаны, тосын сюжеттерді анықтай отырып, фантастикалық сарындар ашылған. Фантастикалық образдардың көрінісі ұлттық танымдық негізде талданған. Пайымдаулар мен ғылыми тұжырымдар көркем туындымен байланысты сарапталған. Тұрмағамбет дастанына негіз болған халық ауыз әдебиеті екендігін дастандарындағы халықтық көріністер арқылы дәледер келтіріп, ғалымдар пікірімен нақтыланып, пайым жасалған. Қазақ әдебиетіндегі фантастикалық сарынды ашуда автор Тұрмағамбет Ізтілеуовтің ақындық даралығы, жаңашылдығын кеңінен сөз етіледі. Дастанның негізгі идеясын өмір заңдылықтарымен байланыста ашуға ден қойылған. Т.Ізтілеуовтің ұлттық және Шығыстың әдеби-мәдени байланыстары сөз болады. Ұлттық рухани мәдениетіміз әлемдік деңгейде танылып, Т.Ізтілеуовтің қазақ әдебиетіндегі орны айқындалған. Кілт сөздер: дастан, фантастикалық сарын, Сыр сүлейі, қиял-ғажайып, Шығыстық үлгі, көркем образ.