Open AccessĆwiczenie wyobraźni socjologicznej – polska futurologia naukowa lat 70. XX wieku
Author(s) -
Lukas Becht,
Piotr Filipkowski
Publication year - 2018
Publication title -
stan rzeczy
Language(s) - Polish
Resource type - Journals
eISSN - 2450-7504
pISSN - 2083-3059
DOI - 10.51196/srz.14.3
Subject(s) - theology , physics , philosophy
Artykuł przybliża socjologiczne myślenie o przyszłości w warunkach realnego socjalizmu, analizując cztery futurologiczne propozycje teoretyczne, powstałe w Polsce w latach 70. Umieszczone są one w szerokim kontekście ówczesnych debat międzynarodowych, ograniczenia swobody (i wyobraźni) naukowej w monocentrycznym systemie decyzyjnym i oficjalnego dyskursu przywiązanego do marksistowskiej teorii postępu. Analiza tekstów futurologicznych Jana Szczepańskiego, Stefana Nowaka, Waldemara Rolbieckiego i Andrzeja Sicińskiego, powstałych w tak ograniczonych warunkach, ujawnia jednak ich oryginalne propozycje teoretyczne, pokazujące możliwe sposoby sensownego myślenia o przyszłości, redefiniujące pojmowanie historii, podejmujące problem indywidualnego i zbiorowego sprawstwa i granic jego przewidywalności. Tak odczytane, koncepcje te zyskują aktualność we współczesnych dyskusjach o antropocenie, w historycznych badaniach przyszłości czy w socjologii oczekiwań.