Open AccessЖАНРЛЫҚ ДӘСТҮР ЖӘНЕ ҰЛТТЫҚ ЕРЕКШЕЛІК / GENRE TRADITIONS AND NATIONAL CHARACTERISTICS
Author(s) -
А. Т. Садықова
Publication year - 2020
Publication title -
h. dosmuhamedov atyndaġy atyrau memlekettìk universitetìnìn̦ habaršysy/h. dosmuhamedov atyndaġy atyrau universitetìnìn̦ habaršysy
Language(s) - Ukrainian
Resource type - Journals
eISSN - 2790-332X
pISSN - 2077-0197
DOI - 10.47649/vau.2020.v59.i4.04
Subject(s) - history , geography , linguistics , art , philosophy
Мақалада қазақ әдебиеттану ғылымындағы өзекті мәселенің бірі болып келе жатқан жанр мәселесі қозғалады. Әдеби байланыс пен көркемдік ізденіс туралы айтылғанда жалпы ұлттық әдебиетімізге келген әдеби процесс толық қаралады. Әдеби процесте әрбір жанрдың қалыптасу, даму жолдарына қысқаша тоқтала келе, төл әдебиетімізге жаңа жанрлардың келуі, ондағы ұлттық ерекшелік мәселелері де сөз болады. Жанр үнемі даму үстінде болады. Мақалада белгілі әдебиеттанушы ғалымдардың пікірлеріне сүйене отырып, жанрлық дәстүр мәселелесіне тереңірек тоқталамыз. Әдеби байланыстың әдеби жанрлардың дамуындағы орны айтыла келе оның алғашқы түрі – еліктеуге де өз пікірімізді білдіреміз. Әлем әдебиетінде қалыптасқан типологиялық дәстүр жолымен келген сонеттер табиғатына талдау берілді. Сонет – қазақ әдебиетіне ХХ ғасырдың аяғында келген жаңа жанр. Ол негізінен әдеби аударма арқылы келген. Ұлттық әдебиеттің даму процесінде әдеби байланыстың алар орны ерекше. Әсіресе көркем аударманың ролі үлкен. Бірақ олардың қай-қайсысында да ұлттық ерекшелік сақталады. Әлемдік әдебиет деңгейіне көтерілген үздік көркем туындылардың әдебиеттану ғылымдағы орны бөлек. Рухани салада көптеген классикалық мәдениет үлгілері жасалды. Ұлттық әдебиетіміз бен мәдениетіміздің, өнеріміздің озық үлгілерін зерттеп, жариялауға үлкен мүмкіндіктер жасалды. Жанр – тарихи категория, сондықтан әдеби процесте атқарар жұмысы да мол. Мақалада ақындар Х.Ерғалиев, К.Салықов, Е.Әукебаев сонеттерінің ерекшеліктеріне талдау берілген.