Open AccessҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ АУМАҒЫНДА ЖАНУАРЛАР ҚҰТЫРЫҒЫ ТУЫНДАУ ҚАУІПТІЛІГІНІҢ ДӘРЕЖЕСІ БОЙЫНША АЙМАҚТАНДЫРУ
Author(s) -
C Әбдірахманов,
Г Есембекова,
E Муханбеткалиев
Publication year - 2020
Publication title -
s. sejfullin atyndaġy k̦azak̦ agrotehnikalyk̦ universitetìnìn̦ ġylym žaršysy
Language(s) - Uncategorized
Resource type - Journals
eISSN - 2710-3757
pISSN - 2079-939X
DOI - 10.47100/herald.v1i3.77
Subject(s) - environmental science
Құтырық сияқты табиғи-ошақтық аурулар, адамның қатысуынсызландшафтық-климаттық факторлардың белгілі бір үйлесімі бар аумақтардатұрақтану қабілетімен сипатталады. Қазақстан Республикасының аумағындақұтырық жыл сайын спорадикалық тұтанулар түрінде, шектеулі аумақтардатіркеліп, аумақтағы індеттік жағдай ветеринариялық қызметтің қатаңқадағалауында болып, үй, ауыл шаруашылығы және жабайы жануарларпопуляцияларына қатысты кешенді дауалау шаралары атқарылыпотырылады.Бұл жұмыста экологиялық тауашаны моделдеу әдісін қолдана отырып,аумақтың, аурудың туындауына ұшырағыштығына қатысты, аймақтарға бөлумүмкіндігі ұсынылған. Табиғи-климаттық жағдайларды сипаттайтынфакторлар ретінде: 1) BIOCLIM айнымалы жиынтығы; 2) теңіз деңгейіненбиіктігі; 3) жер жамылғысының типі; 4) Жасыл биомассаның максималдымөлшері пайдаланылды.Моделдеу нәтижелері, құтырыққа қатысты ҚР солтүстік және оңтүстікшығыс шекараларының бойында жоғары қауіптілікті көрсетіп отыр, бұл,аурудың осы аймақтарда тек тарихи тіркелуін ғана емес, сонымен қатарқоршаған ортаның ықтимал қолайлы жағдайларын да ескереді. Еліміздегіветеринариялық қызметтің талаптарына сәйкес, торлы қауіптілік карталары,әкімшілік аудандардағы қауіптілік мәндерін орташалау және төрт санатбойынша саралау арқылы, категориялық карталарға айналдырылды: төмен,орташа, жоғары және өте жоғары. Алынған карталар, аймақтық індетке қарсыіс-шараларды әзірлеу үшін негіз ретінде ветеринариялық қызметкеұсыныстар ретінде пайдаланылуы мүмкін.