Pamięć „mniejszościowa” i pokaleczona w najnowszej literaturze chorwackiej (na przykładach prozy Ludwiga Bauera, Ivany Šojat Kuči i Slobodana Šnajdera)

W artykule została poruszona problematyka pamięci zbiorowej oraz indywidualnej, na przykładzie traumatycznych doświadczeń mniejszości niemieckiej (tzw. Szwabów) w Jugosławii (w latach 1945-1990). Trwająca kilkadziesiąt lat konfiskata pamięci skutkowała utratą tożsamości, którą po 1990 roku trzeba było na nowo zbudować. Sposobem na jej odzyskanie stały się narracje literackie, motywowane pamięcią pokaleczoną przez system autorytarny. Problematykę tę poruszono między innymi w trzech powieściach, których publikacja spotkała się z ożywioną reakcją badaczy i krytyków literatury. Są to Ludwiga Bauera Kratka kronika porodice Weber, Ivany Šojat Kuči Unterstadt i Slobodana Šnajdera Doba mjedi. Pamięć, zgodnie z ustaleniami teoretycznymi Elżbiety Rybickiej, została ukazana zarówno jako koncept literaturoznawczy, jak również kategoria egzystencjalna. Powieści przywołanych autorów ilustrują, w jaki sposób literatura staje się medium i nośnikiem pamięci.“Minority” and Mutilated Memory as Depicted in the Latest Croatian Literature (in Representative Examples of Prose by Ludwig Bauer, Ivana Šojat Kuči and Slobodan Šnajder)The article deals with the issues of collective and individual memory, based on the example of traumatic experiences of German minority (so-called Swabians) in Yugoslavia (1945-1990). Decades-long confiscation of memory resulted in the loss of identity, which had to be rebuilt after 1990. Literary narratives, motivated by mutilated memory resulting from the authoritarian system, became the way to regain it. These issues are discussed, among others, in three novels, the publication of which met with a lively response from researchers and critics of literature. These are Ludwig Bauer’s A Brief Chronicle of the Weber Family, Ivana Šojat Kuči’s Unterstadt and Slobodan Šnajder’s The Age of Brass. Memory, according to theoretical findings of Elżbieta Rybicka, has been presented both as a literary concept and an existential category. The novels by the above-mentioned authors illustrate how literature becomes a medium and a carrier of memory.