Magiczny ironista. O "Szamańskiej chorobie" Jacka Hugo-Badera

The Magical Ironist. On "Shamanic Disease" by Jacek Hugo-BaderThe purpose of this paper is to analyze Jacek Hugo-Bader’s novel reportage “Shamanic Disease” ("Szamańska choroba") understood as a blend of reportage and the conventions of magical realism. By utilizing ironic self-creation of the narrator in the reportage, Hugo-Bader’s discussion of belief in terms of problematization and thematization rather than as a fact-finding process through research does not violate the referential pact. The case study is a part of the discussion on both the literary reportage, which boldly combines the elements of journalism with licentia poetica, and on Melchior Wańkowicz’s “extension of the convention” of the reportage genre in Poland. In addition to the categories of realistic fiction and fantastic fiction – understood in the context of non-fiction – this paper will discuss a third element: magical fiction, which will be related to contemporary theories of performative ethnography.Celem artykułu jest analiza "Szamańskiej choroby" Jacka Hugo-Badera, rozpatrywanej jako reportażowa realizacja konwencji realizmu magicznego. Problematyzowanie i tematyzowanie wiary (a nie faktów i prowadzącego do ich poznania researchu) nie powoduje zerwania paktu referencjalnego dzięki ironicznej autokreacji podmiotu reporterskiego. Studium przypadku wpisuje się w dyskusje na temat literackiego reportażu, śmiało łączącego dziennikarskość z licentia poetica, oraz postulowanego przez Melchiora Wańkowicza „poszerzenia konwencji” tego gatunku. Uruchamiane w kontekście literatury faktu kategorie fikcji realistycznej i fikcji fantastycznej uzupełniam o element trzeci: fikcję magiczną, odnosząc się m.in. do współczesnych teorii etnografii performatywnej.