Između neoliberalizma i neokorporativizma: Estonija i Slovenija u komparativnoj perspektivi

Počinjemo s tezom da institucionalna i ekonomska učinkovitost neke države, odnosno društva zavisi od povijesnog naslijeđa (path dependence), od strateških interakcija elite te međunarodnog okruženja. Estonija i Slovenija važe ne samo kao gospodarski nego i institucionalno prodorne i relativno uspješne postkomunističke države, odnosno nove članice Europske unije. Pa ipak, razvile su dva potpuno različita – u nekim bitnim vidicima čak i dijametralno suprotna - regulativna uređenja i različite političke i socijalne aranžmane. U tekstu je naglasak posebno na ideološkom i strateškom značaju elita i njihovom utjecaju na tijek reformi i tranziciju te na obliku kapitalizma na kraju tranzicije. Može se tvrditi da je politička elita u Estoniji potakla oblikovanje države koja je blizu liberalno-minimalističkom modelu, dok je Slovenija bliže korporativističkom modelu socijalne države. Što se tiče uvrštavanja prve u tzv. liberalno-tržišni model (LME) i druge u koordinirani tržišni model (CME), treba naglasiti određene specifičnosti i lokalne modifikacije. U oba slučaja došlo je do nekih disfunkcionalnih posljedica koje za elite predstavljaju novi izazov, a istovremeno i test njihove kredibilnosti i kompetencije.The paper starts from the thesis that the institutional and economic efficiency of a state i.e. society depend on its historical heritage (path dependence), strategic interactions and the international surrounding. Estonia and Slovenia are considered to be not only economically, but also institutionally assertive and relatively successful post-communist states i.e. new member states of the European Union. However, they have developed two completely different – in some important aspects even diametrically opposite – regulatory rules and different political and social arrangements. The paper particularly emphasises the ideological and strategic significance of the élites and their influence on the course of reforms and transitions, and on the form of capitalism at the end of the transition. It can be claimed that the political élite in Estonia encouraged the formation of the state that is close to the liberal-minimalist model, while Slovenia is close to the corporatist model of welfare. With regard to including the former into the liberal-market economies (LME) and the latter into the coordinated market economies (CME), certain specific features and local modifications should be pointed out. IN both cases, some dysfunctional consequences ensued, and they represent a new challenge to the élites, at the same time serving as the test of their credibility and competence