Polskie i litewskie bajki ludowe w opracowaniu Lucjana Siemieńskiego oraz Jana Karłowicza

Celem artykułu jest prezentacja bajki ludowej – polskiej i litewskiej – jako źródła inspiracji literackiej, a jednocześnie jako tekstu kultury i nośnika tożsamości narodowej. Podstawą rozważań są dwa tomy opracowanych literacko baśni ludowych pochodzących z XIX wieku – Lucjana Siemieńskiego Podania i legendy polskie, ruskie i litewskie z 1845 roku oraz Podania i bajki ludowe zebrane na Litwie staraniem Jana Karłowicza, drukowane w czasopiśmie „Zbiór Wiadomości do Antropologii Krajowej” (1887, t. 11; 1888, t. 12), później wydane w wersji książkowej. Oba zbiory przekazów pochodzenia ludowego zostały poddane obróbce literackiej, jak też częściowo przekładom z języka litewskiego na polski, mimo zapewnień ich autorów we wstępach, że zachowują oryginalny kształt pierwowzoru. Celem tego typu działań było nie tylko podkreślenie artyzmu oralnych bajek czy przybliżenie ich polskiemu odbiorcy o bardziej wyrafinowanym guście. Działania translatorsko-artystyczne służyły między innymi ideologizacji przekazów, co wiązało się z powszechnymi tendencjami XIX-wiecznymi, przejawiającymi się w szukaniu śladów rodzimości i dawności w oralnych przekazach, jak też w szukaniu świadectw potwierdzających wspólnotowość kultury słowiańskiej.