z-logo
open-access-imgOpen Access
Pełny i bezpośredni dostęp otwarty jako rzeczywistość dzięki drodze repozytoryjnej – rola otwartych repozytoriów we wdrażaniu Planu S
Author(s) -
Anna Wałek
Publication year - 2020
Publication title -
przegląd biblioteczny
Language(s) - Polish
Resource type - Journals
eISSN - 2545-2487
pISSN - 0033-202X
DOI - 10.36702/pb.758
Subject(s) - political science , physics , theology , philosophy
Teza/Cel artykułu – W 2018 r. instytucje finansujące naukę zrzeszone w Koalicji S wydały dokument zatytułowany Plan S, którego celem było przyspieszenie przejścia do pełnego i bezpośredniego Dostępu Otwartego do publikacji naukowych finansowanych ze środków publicznych przed styczniem 2021 r. Wśród rekomendacji dotyczących głównie publikowania w modelu Open Access oraz jego finansowania znalazły się także wskazówki, jak wdrażać założenia Planu S za pomocą tzw. zielonej drogi lub drogi repozytoryjnej. Wymagania te są szczególnie ważne dla bibliotek, które pełnią kluczową rolę w rozwijaniu narzędzi i platform dla Otwartej Nauki. Jedną z organizacji członkowskich Koalicji S jest Narodowe Centrum Nauki (NSC), które w maju 2020 r. wdrożyło politykę Open Access, tym samym wdrażając założenia Planu S na terenie Polski. W artykule przedstawiono wymogi Planu S dotyczące otwartych repozytoriów i zdefiniowano ich role we wdrażaniu wizji otwartości na przykładzie repozytorium Mostu Wiedzy tworzonego przez Politechnikę Gdańską. Metody badań – Zastosowano analizę krytyczną piśmiennictwa polskiego i zagranicznego w dziedzinie bibliotekarstwa i informacji naukowej publikowanego w latach 2018-2020. Analizę uzupełniono o przegląd oficjalnej dokumentacji Komisji Europejskiej oraz dane ze stron internetowych poświęconych Otwartemu Dostępowi i wdrażaniu Planu S. Wyniki i wnioski – W przypadku wyników badań finansowanych przez Koalicję S, a objętych wymogami Planu S, wszystkie recenzowane artykuły naukowe muszą być publikowane w miejscach spełniających określone wymogi. Jeżeli taki artykuł zostaje opublikowany w dostępie płatnym, a potem natychmiast przekazany do repozytorium Open Access, muszą zostać spełnione wymogi dotyczące repozytoriów. Chociaż instytucje wdrażające Plan S są głównie zainteresowane finansowaniem publikacji, zwłaszcza w ramach tzw. porozumień transformacyjnych, opcja repozytoryjna również powinna być monitorowana i rozwijana. Wiąże się ona z niższymi kosztami, a jednocześnie zapewnia bezpośredni otwarty dostęp, nawet do artykułów z czasopism objętych subskrypcją.

The content you want is available to Zendy users.

Already have an account? Click here to sign in.
Having issues? You can contact us here