Analiza składowych wartości zabytkowego zespołu miejskiego – podstawa programów i planów konserwatorskich

Najbardziej złożonym problemem w ochronie zabytków jest ochrona historycznych miast. Zasadniczym problemem jest konieczność pogodzenia wymagań konserwatorskich (ograniczenia przekształceń) z narastającymi potrzebami modernizacyjnymi. Miasto historyczne musi się modernizować, a więc konserwatorzy muszą określić przedmiot, formę i granice przekształceń. Konieczne jest zatem opracowanie metodologii, która pozwoli powiązać zabytkowe wartości zespołu z ich materialną reprezentacją. Dzięki temu będzie możliwe określenie elementów podlegających ochronie oraz elementów, które mogą być przekształcane. Metodologia określania materialnej reprezentacji zabytkowych wartości została pokazana na przykładzie historycznego centrum Krakowa wpisanego na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO. Metodologia określania wartości (tzw. SMART VALUE) została wykorzystana w opracowaniu Planu Zarządzania Krakowa. Metodologia może być wykorzystana jako narządzie pomocne w zarządzaniu różnych grup zabytków, w szczególności o znaczącej wartości (przede wszystkim uznanych za Pomniki Historii lub dobra Światowego Dziedzictwa).