Miejsce Henryka Lisickiego w środowisku krakowskich konserwatystów

Celem artykułu jest prezentacja zachowawczych poglądów publicysty i historyka Henryka Lisickiego oraz roli, jaką odgrywał w ramach śro- dowiska krakowskich konserwatystów (stańczyków). Podstawą źródłową artykułu są monografie, broszury oraz rozprawy, eseje i felietony publi- kowane przez Lisickiego w „Przeglądzie Polskim”. W celu wskazania na ile myśl polityczna Lisickiego była oryginalna, a na ile powielała poglądy czołowych „stańczyków”, wykorzystano także publikacje: Waleriana Kalin- ki, Stanisława Tarnowskiego, Michała Bobrzyńskiego, Józefa Szujskiego i Stanisława Koźmiana. Opracowując zawarty w pracy temat, posiłkowa- no się publikacjami specjalistów z zakresu historii polskiej i zachodniej myśli konserwatywnej (Ryszarda R. Ludwikowskiego, Bohdana Szlachty, Jacka Bartyzela, Józefa Szackiego) oraz poglądów stańczyków (Michała Jaskólskiego, Wojciecha Dutki, Stanisława Filipowicza, Henryka Micha- laka). Badając powyższe zagadnienie, posłużono się metodą porównaw- czą, zestawiając podobieństwa i różnice poglądów Lisickiego oraz jego współpracowników ze środowiska stańczyków. Główną tezą sformułowaną w pracy jest wskazanie, iż mimo że Lisicki nie należał do grona liderów, to jego bliskie związki intelektualne ze Stanisławem Koźmianem wpłynęły przez niego na zyskanie wyróżniającej pozycji w gronie krakowskich kon- serwatystów. Analiza jego prac przyniosła potwierdzenie powyższego twierdzenia. Wykazała silne związki intelektualne między Lisickim i Koź- mianem. Niemniej stwierdzono także własne, oryginalne refleksje bohatera artykułu, koncentrujące się na zdefiniowaniu stosunku konserwatystów do XIX-wiecznych procesów demokratyzacyjnych (ewolucja zachodnich monarchii absolutnych w kierunku konstytucyjnym oraz poszerzanie praw wyborczych). Stąd też symptomatyczne zarówno dla Lisickiego, jak i jego środowiska było dowodzenie konieczności m.in. zbliżenia z umiarkowanymi liberałami (w celu zneutralizowania zagrożeń ze strony zrewoltowanych pod wpływem radykałów mas ludowych).