Potestas i auctoritas w rozumieniu władzy Konstantyna Wielkiego

CEL NAUKOWY: Celem jest rozszerzenie argumentacji w badaniach nad koncepcją Konstantyna Wielkiego. Na początku IV w. wraz ze zmianami społecznymi i religijnymi poszukiwano nowych uzasadnień dla monarchicznej władzy cesarzy. Chrześcijaństwo stawało się podstawą kształtowania autorytetu zarównow strukturach Kościoła, jak i w strukturach państwa. Ten problem badamy z punktu widzenia pojęć potestas i auctoritas. PROBLEM I METODY BADAWCZE: Problem należy do kilku dyscyplin naukowych: historii, filologii klasycznej, teologii, socjologii, politologii. Analiza źródeł wynika z metod filologicznych, ale interpretacja zachowuje charakter interdyscyplinarny. PROCES WYWODU: Po ustaleniu zakresu semantycznego głównych pojęć i wskazaniu na ryzyko rozmijania się tych pól w różnych językach, analiza „teologii politycznej” odbywa się z rozróżnieniem poglądów łacińskiego Zachodu i greckojęzycznego Wschodu. Punkt ciężkości położony jest na Vita Constantini Euzebiusza z Cezarei. WYNIKI ANALIZY NAUKOWEJ: Euzebiusz, działając z pełnym przekonaniem od początku swej pisarskiej aktywności, a ostatecznie, być może pod wpływem tegoż biskupa, także Konstantyn Wielki, współtworzyli ideę politycznego monoteizmu jako podstawy funkcjonalnej monarchii. Upowszechniali ideę „ludu Bożego” pozostającego w relacji z jednym Bogiem i poddanego jednemu prawu oraz jednemu cesarzowi. Dla ukształtowania idealnego obrazu cesarza nie cofnięto się przed przedstawieniem także jego apoteozy na podstawie teologii chrześcijańskiej. WNIOSKI, INNOWACJE, REKOMENDACJE: Mimo ogromu literatury i rozmaitości hipotez badanie pism Euzebiusza z Cezarei nie jest zamkniętym procesem. Rozróżnianie jego poglądów od praktyki politycznej Konstantyna Wielkiego jest obiecującym zadaniem badawczym.