Pomiędzy niepamięcią a pamięcią ekskluzywną. Współczesny Rzeszów wobec swojej żydowskiej przeszłości

Rzeszów należy do tych polskich miast, które przed wojną charakteryzowały się obecnością dużej, dynamicznie rozwijającej się społeczności żydowskiej, unicestwionej następnie niemal całkowicie w wyniku Holokaustu. Po drugiej wojnie światowej żadne inne miasto w Polsce nie doświadczyło podobnej skali społeczno-przestrzennych zmian i dynamicznego rozwoju. Żydowskie życie, które do 1939 r. było niedającym się przeoczyć elementem przestrzeni miejskiej, dziś nie istnieje, a pozostałe po nim materialne ślady są słabo identyfikowane przez współczesnych mieszkańców i funkcjonują na absolutnym marginesie ich zbiorowej pamięci. Niniejszy artykuł podejmuje problem dysproporcji między bogactwem historii Żydów rzeszowskich i dramatu ich Zagłady w okresie wojny, a rozmiarami współczesnej pamięci o nich w świadomości dzisiejszych mieszkańców Rzeszowa. Tekst analizuje historię procesów symbolicznego naznaczania przestrzeni miejskiej pod kątem pamięci o żydowskich mieszkańcach i różnorodne formy upamiętniania Holokaustu w okresie powojennym. Informacje te zostają jednocześnie skonfrontowane z realizowanymi cyklicznie badaniami świadomości historycznej i pamięci zbiorowej na reprezentatywnych, sondażowych próbach mieszkańców Rzeszowa.