APOKRYFY NOWEGO TESTAMENTU JAKO INSPIRACJA DLA SZTUKI CHRZEŚCIJAŃSKIEJ: PRZYPADEK IKONOGRAFII PRÓBY GORZKIEJ WODY W ETIOPSKICH ILUMINACJACH

Jedną z cech sztuki chrześcijańskiej Etiopii jest występowanie motywów ikonograficznych stosunkowo rzadkich w innych obszarach świata chrześcijańskiego. Wynika to między innymi z peryferyjnego położenia Etiopii i specyficznego kontekstu, w jakim rozwijała się tam sztuka religijna. Takim motywem jest między innymi próba gorzkiej wody, której według apokryficznej Protoewangelii Jakuba miała zostać poddana Maryja. Ta bardzo rzadka w sztuce wczesnochrześcijańskiej scena pojawia się ogółem w kilkunastu etiopskich iluminacjach, w większości pochodzących z rękopisów ewangelii. Etiopska ikonografia tej sceny wydaje się zależna od pierwowzorów wczesnochrześcijańskiej, zostały jednak do niej dodane pewne elementy, w szczególności symbole, które jednoznacznie łączą scenę ze Świątynią jerozolimską. Pozostaje to w zgodzie z typową tendencją etiopskiej mariologii to interpretowania postaci Maryi w kontekście Starego Testamentu. Być może to właśnie przesądziło o włączeniu próby gorzkiej wody do etiopskiej ikonografii maryjnej.