Elementy retoryki greckiej obecne w opisie grobu Jezusa w J 19,41

Artykuł poddaje analizie krótki tekst J 19,41. Owocem badań – po określeniu kontekstu tego wersetu (punkt 1) – jest zidentyfikowanie w nim takich figur retorycznych, jak: conexio, inclusio, amplificatio per incrementum i recapitulatio (punkt 2) oraz allitteratio (punkt 3). Ostatnia z nich, oparta na syntagmie οὐδέπω οὐδείς („nigdy nikt”), stanowi hapax legomenon w całym greckim Starym i Nowym Testamencie oraz podkreśla czystość rytualną miejsca pochówku Jezusa, a tym samym (pośrednio) po­twierdza godność Ciała Chrystusa oraz Jego świętość. Pozostałe figury retoryczne uwypuklają wagę miejsca, w którym odbył się pogrzeb Jezusa, służąc potwierdzeniu Jego królewskiej tożsamości. Wyka­zany retoryczny kunszt czwartego ewangelisty zaprzecza twierdzeniu, jakoby „Jan nie znał wielu technik retorycznych, opisanych przez Arystotelesa, Cycerona czy innych późniejszych retorów” (P.F. Ellis).