Społeczny wymiar osobowej nazwy własnej - zarys problematyki

W artykule omawia się typy strukturalno-semantyczne osobowych nazw własnychw perspektywie społecznych potrzeb poznawczych i komunikacyjnych. Artykuł dzieli sięna dwie podstawowe części. W pierwszej partii tekstu argumentuje się na rzecz tezy, żekreacje nazewnicze są wyrazem asymetrycznych relacji jednostka – społeczeństwo, a nadanienazwy osobowej, niezależnie od jej wydźwięku aksjologicznego, zawsze jest wyrazemnominacyjnej woli większości. W drugiej części artykułu rozpatruje się wpływ opozycjiswój – obcy na kształtowanie się modeli semantyczno-formalnych nazwisk Polaków.Na podstawie socjologicznych definicji pojęć swój i obcy oraz zasady penetracji społecznejwyodrębnia się dwa zasadnicze typy struktur nazewniczych wyspecjalizowanych do nazywaniaosób. Pierwszy model realizują osobowe nazwy własne kreowane dla osób „obcych”i jest on zarezerwowany dla nazwisk tworzonych od nazw miejscowych i nazw etnicznych.Drugi model nazewniczy realizują onimy tworzone z perspektywy pojęcia swój. Tę matrycęcharakteryzuje większa pojemność informacyjna, umożliwiająca szczegółowość deskrypcji.W modelu tym mieszczą się onimy kreowane ze względu na cechy psychiczne, fizyczne,wykonywany zawód i relacje rodzinne człowieka. W tej części artykułu zwraca się takżeuwagę na językowe i pozajęzykowe kryteria, które spełnia komunikatywna nazwa osobowa.