POSLEDICE PANDEMIJE ŠPANSKE GROZNICE U VALJEVSKOM SREZU 1918‒1919.

Zahvatajući skoro celu planetu, pandemija španske groznice 1918/19. godine nije zaobišla ni stanovništvo okupirane Srbije, ni vojnike na Solunskom frontu. Eskalirala je neposredno po proboju fronta, a vrhunac je dostigla u trenucima euforije zbog oslobođenja. Cilj ovoga rada jeste da ukaže na mogući put dolaska i hronologiju razvoja epidemije u Valjevskom srezu, kao i na broj žrtava koje je ona tu odnela. Rezultati analize crkvenih knjiga umrlih, i to na skoro stopostotnom uzorku, ukazuju da je masovno umiranje od posledica epidemije otpočelo tokom druge polovine oktobra u ravničarskim delovima sreza, ali da je tu mortalni udar bio relativno slab. Odatle se epidemija širila na udaljenija i nepristupačnija brdsko-planinska sela, gde je smrtnost bila veoma visoka, u pojedinim naseljima umrlo je više od 9% stanovništva. Glavni mortalni udar epidemije je trajao do pred kraj 1918. godine, a posle toga se u naseljima gde je prethodno smrtnost bila veća uočavaju slabije posledice u odnosu na naselja gde je bila manja.