Niemiecka i sowiecka okupacja ziem Drugiej Rzeczypospolitej (1939–1941). Refleksje na marginesie dyskusji dotyczących prób porównania polityki okupantów

Tekst zawiera próbę refleksji, sformułowanej na marginesie dyskusji prowadzonej w środowisku polskich historyków, publicystów i polityków (obecnej także na arenie międzynarodowej w postaci kontrowersji pomiędzy współczesną polską i rosyjską polityką historyczną), a wynikającej z prób porównywania niemieckiej i sowieckiej okupacji ziem polskich w latach 1939–1941. Część jej uczestników odmawia zestawiania rzeczywistości obu okupacji, argumentując, że nie pozwala na to wyjątkowy stopień opresyjności polityki niemieckiej wobec Polaków, związany ze strategią ich fizycznej, biologicznej eksterminacji. Niektórzy wskazują na masowy charakter represji sowieckich w latach okupacji 1939–1941, mający przewyższać zasięgiem ówczesne działania Niemców. Inni badacze dokonują porównania obu okupacji, dostrzegając zarówno podobieństwa (dążenie do trwałej likwidacji polskiej państwowości i narodu polskiego jako wspólnoty politycznej, eksterminacja elit, terror, praca przymusowa, deportacje do obozów koncentracyjnych i łagrów), jak i różnice w ich charakterze (niemiecki dogmat konieczności biologicznej likwidacji narodu polskiego, sowieckie dążenia do połączenia wybiórczej eksterminacji fizycznej z masową indoktrynacją).