Skazane Niezależne Zrzeszenie Studentów Uniwersytetu Gdańskiego

W artykule opisano aresztowanie, przebieg procesu i uwięzienie studentów Uniwersytetu Gdańskiego w stanie wojennym. Po 13 grudnia 1981 roku drukowali nielegalne ulotki i biuletyny. Już 20 grudnia zostali aresztowani, a 3 lutego 1982 roku skazani przed Sądem Marynarki Wojennej w Gdyni: Cezary Godziuk na 6 lat pozbawienia wolności i 4 lata pozbawienia praw publicznych, Sławomir Sadowski – odpowiednio 5 lat i 3 lata, Krzysztof Jankowski – 5 lat i 3 lata, Jarosław Skowronek – 5 lat i 3 lata, Marek Czachor – 3 i 2 lata. Były to najwyższe wyroki w Polsce orzeczone wobec studentów. Władze stanu wojennego, obawiając się nielegalnych działań na uczelniach wyższych i manifestacji ulicznych w Gdańsku, chciały zastraszyć środowisko akademickie i stąd tak wysokie wyroki. Podczas procesu złamano podstawowe zasady jego prowadzenia. Umożliwiło to później wniesienie skutecznej apelacji od wyroku. Uwięzieni nie załamali się, nie donieśli na innych działaczy NZS kontynuujących działalność w podziemiu. W więzieniach podjęli samokształcenie, licząc na powrót na studia. Było to możliwe, bo mimo nacisków prokuratury i aparatu partyjnego rektor Robert Głębocki – a w ślad za nim komisje dyscyplinarne – uważał, że za ten sam czyn nie można karać dwukrotnie. Dlatego wobec żadnego studenta UG, który został ukarany przed kolegium ds. wykroczeń albo przed sądem za działalność polityczną, komisje dyscyplinarne nie wydały postanowienia o wyrzuceniu ze studiów. Wszyscy skazani przed Sądem Marynarki Wojennej zostali zwolnieni z odbywania kary w 1983 roku i wrócili na studia, które udało im się ukończyć. Ich postawa, jak i władz uczelni oraz większości środowiska akademickiego, jest jedną z jasnych kart historii Uniwersytetu Gdańskiego.