Open Accessزاخۆ له تێڕوانینى گه‌ڕیده‌كانى سه‌ده‌ى نۆزده‌هه‌م دا
Author(s) -
Mohammed Ahmed Ibrahim
Publication year - 2017
Publication title -
mağallat ̈ğāmiʿaẗ zāẖū. b, ʿulūm insāniyyaẗ/govara zankoya zaxo ii zanistên mirovayetî
Language(s) - Persian
Resource type - Journals
eISSN - 2518-5128
pISSN - 2410-7557
DOI - 10.26436/2017.5.4.487
Subject(s) - mathematics , botany , biology
زاخۆ شوێنگه‌ییه‌كى ستراتیژى له به‌ستنه‌وه‌ى پارچه‌كانى كوردستانى گه‌وره دا هه‌یه، به‌ئه‌ڵقه‌ى به یه‌كگه‌یشتنى باشوور و باكوور و خۆرئاواى كوردستان داده‌نرێت، له‌سه‌رده‌مى ده‌وڵه‌تى عوسمانى به خاڵى به‌یه‌كگه‌یشتنى سنوورى میرنشینه‌كانى بادینان و بۆتان، له‌سه‌رده‌مى كۆتایهاتنى ده‌سه‌ڵاتى میر محه‌مه‌د پاشاى رواندز میرنشینى سۆران و بۆتانى به‌یه‌كه‌وه ده‌به‌ست، هه‌روه‌ها له تێپه‌ڕبوونى رووبارى خابوور به نێوه‌ندى شارى زاخۆ و هاتنى به‌شێك له گه‌ڕیده‌كان به‌رێگاى كه‌ڵه‌ك و په‌ڕینه‌وه‌یان بۆ سنوورى زاخۆ به به‌رێژه‌ییه‌كى به‌رچاو باسى زاخۆ و دیارده‌ى مرۆیی و سروشتى ناوچه‌كه كراوه، به‌تایبه‌تى له بیرخستنه‌وه‌ى چه‌ند ڕووداوێكى مێژوویی له‌وانه، گه‌شتى ده هه‌زاره‌كه‌ى گزنفۆنى یۆنانى(Xenophon) و تێپه‌ڕبوونیان به ناوچه‌ى زاخۆ و گێڕانه‌وه‌ى له‌لایه‌ن گزنفۆن، بۆته خاڵى سه‌رنجكێشى گه‌ڕیده‌كان به‌تایبه‌تى ئه‌وروپاییه‌كان، زۆر لێكدانه‌وه و بۆچوونى جیاوازییان له‌باره‌یه‌وه نووسیووه، هه‌روه‌ها كۆمیونیتى جوله‌كه زۆرێك له گه‌ڕیده‌كان له‌ناوه‌وه و ده‌ره‌وه‌ى شارى زاخۆ ئاماژه‌ییان به ئاماده‌بوونى ئه‌وان كردووه، به‌شێك له نێرده‌ى مسیۆنێره‌كان باسی شارى زاخۆیان كردووه، كه‌وتنه‌به‌ر دیدى زاخۆ له‌لایه‌ن گه‌ڕیده‌كان به‌هۆى ئه‌وه بووه كه له سه‌ر ڕیگاى هاتووچۆى نێوان ئامێدى و ناوچه‌كانى جه‌زیره‌ى بۆتان و دیاربه‌كر بووه، ناوه‌ندێكى بچووكى بازرگانى بووه، كه په‌یوه‌ندى كارگێرى به ویلایه‌تى موصلأ هه‌بووه له دواى رووخانى میرنشینى بادینان و نه‌مانى ده‌سه‌ڵاتى میرى سۆران دواى هێرشه‌كانى ره‌شید محه‌مه‌د پاشا بۆ سه‌ر ناوچه‌كانى ژێر ده‌سه‌ڵاتى میرى ناوبراو، به‌شێوه‌یه‌كى گشتى تێروانینى هه‌ندێ له گه‌ڕیده‌كان بۆ شارى زاخۆ به‌شێوازێكى زۆر ورد تۆماركراوه، هه‌روه‌ها ئه‌م گه‌ڕیدانه سه‌ردانه‌كانیان بۆ شارى زاخۆ له سه‌ده‌ى نۆزده‌هه‌م كردووه، به‌شێكییان ئه‌مانه‌ن: دیپلۆماتى ئیسپانى (ئه‌دۆڵفۆ رێفادێنیرا)، گه‌ڕیده‌ى به‌ریتانى جۆن ئاشێر، دكتۆر و مسیۆنێرى ئه‌مه‌ریكى له‌بدێلأ، هێنرى.ئه‌ى. ستێرن، كارلأ بایدكار، هاراتۆ ساوسگه‌یت، جۆرج پێرسی باجه‌ر، لیوت.كۆلأ. جى. شێڵ ئه‌فسه‌رى به‌ریتانى.