Samuel: ostatni sędzia Izraela

Epokę Samuela poprzedziły czasy Sędziów, które ukazały krytyczny stan polityczny plemion Izraela w tamtych czasach. Powołanie przez Boga Samuela (1 Sm 3) rozpoczęło nową erę dla narodu wybranego. Eli, sprawując urząd sędziego i najwyższego kapłana, nie był w stanie zagwarantować jedności rozproszonym plemionom. Porażka w walce z Filistynami i utrata Skrzyni Przymierza dopełniły miary nieszczęścia. Po dwudziestu latach życia w ukryciu Samuel wkracza na scenę historii biblijnej (1 Sm 7,2–13,24). Namaszcza on Saula z plemienia Beniamina na króla i w ten sposób zapoczątkowuje epokę monarchiczną w dziejach Izraela. Obowiązkiem króla było zjednoczenie rozproszonych plemion i stworzenie wystarczającej siły militarnej do pokonania Filistynów lub innych wrogów. Król cieszył się spodziewanymi sukcesami militarnymi, ale użył nadmiernego autorytetu, gdy uzurpował sobie kompetencje kapłana (1 Sm 13,13). Następnie nie podporządkował się heremowi, czyli nakazowi całkowitej eksterminacji ludu i żywego inwentarza Amalekitów (1 Sm 15,9). Takie postępowanie doprowadziło do odrzucenia Saula przez Jahwe, który wybrał innego sługę – Dawida. Samuel, posłuszny Jahwe, potajemnie namaścił Dawida w jego rodzinnym Betlejem na władcę (1 Sm 16,12). Dopóki żył Samuel, Izraelem rządził Saul, ale po śmierci proroka sytuacja uległa radykalnej zmianie. Ostateczna klęska przyszła ze strony Filistynów. Wtedy to Saul został zabity na górze Gilboa. Po śmierci króla władzę sprawował Dawid, który okazał się wybawcą ludu. Misja Samuela została w końcu pomyślnie wypełniona. Udało mu się ustanowić władzę królewską w Izraelu, władzę, która okazała się niezbędna dla ocalenia narodu. Po nieszczęsnym królowaniu Saula nastał złoty czas rządów Dawida. Dawid stał się figurą Mesjasza, który miał przyjść, Jezusa Chrystusa.