PHÂN TÍCH VÀ ĐÁNH GIÁ MỨC ĐỘ Ô NHIỄM CỦA CÁC POLYBROM DIPHENYL ETE TRONG MẪU BỤI ĐƯỜNG TẠI MỘT SỐ KHU VỰC Ở MIỀN BẮC VIỆT NAM

Trong nghiên cứu này, chúng tôi đã đánh giá mức độ ô nhiễm và đặc trưng tích lũy của 36 đồng loại polybrom diphenyl ete (PBDEs) với số nguyên tử brom từ 2 đến 10 trong mẫu bụi đường thu thập tại một khu vực đô thị, một khu công nghiệp và một khu vực nông thôn ở miền Bắc Việt Nam. Nồng độ của PBDEs trong các mẫu bụi đường giảm theo thứ tự: khu vực đô thị (trung bình 36; khoảng 16–55 ng/g) > khu công nghiệp (6,4; 3,9–11 ng/g) > khu vực nông thôn (1,8; 0,91–3,6 ng/g). Xu hướng này chỉ ra sự khác biệt đáng kể trong mức nồng độ của PBDEs trong môi trường giữa khu vực đô thị, khu công nghiệp và khu vực nông thôn ở miền Bắc Việt Nam, phản ánh tác động môi trường của quá trình đô thị hóa và công nghiệp hóa. Nồng độ PBDEs trong mẫu bụi đường có mối liên hệ chặt chẽ với mật độ giao thông, cho thấy phương tiện giao thông là một nguồn phát thải đáng kể của các chất chống cháy brom hữu cơ này ra môi trường. BDE-209 là đồng loại chính phát hiện được trong tất cả các mẫu, chiếm tỉ lệ từ 61 đến 90% (trung bình 78%) của nồng độ tổng PBDEs. Phổ tích lũy này góp phần chỉ ra những ứng dụng rộng rãi của các hỗn hợp deca-BDE trong các sản phẩm thương mại tại Việt Nam. Mức độ hấp thụ và rủi ro sức khỏe liên quan đến PBDEs trong bụi đường đã được đánh giá cho cư dân và một số nhóm đối tượng phơi nhiễm nghề nghiệp (ví dụ như công nhân quét đường, người bán hàng rong và cảnh sát giao thông) tại các khu vực nghiên cứu. Liều lượng hấp thụ của một số đồng loại PBDEs (như BDE-47, -99, -153 và -209) thấp hơn đáng kể so với các giá trị tham chiếu, cho thấy mức độ rủi ro tương đối thấp. Tuy nhiên, các nghiên cứu về đánh giá rủi ro tổng quát hơn cần tiếp tục được thực hiện, đặc biệt cho nhóm đối tượng phơi nhiễm nghề nghiệp và trẻ em tại khu vực đô thị và khu công nghiệp.