Open AccessİNSAN DİŞLƏRİNİN DİAQNOSTİKASININ AVTOMATLAŞDIRILMASI ÜÇÜN İDARƏETMƏ ALQORİTMİNİN İŞLƏNMƏSİ
Author(s) -
Gülnarə Məmmədova,
Sumqayıt Tibb Kolleci
Publication year - 2021
Publication title -
informasiya texnologiyaları problemləri
Language(s) - Azerbaijani
Resource type - Journals
eISSN - 2304-0157
pISSN - 2077-4001
DOI - 10.25045/jpit.v12.i2.09
Subject(s) - physics
Məqalənin məqsədi insanın dişlərində yarana biləcək xəstəliklərin növlərini müəyyənləşdirməklə, diaqnostika və qərar qəbuletmənin ekspert alqoritminin işlənməsidir. Qoyulan məqsədə əsasən, məqalənin tədqiqat məsələləri təyin edilmişdir. İlkin olaraq, insanın dişlərində yarana biləcək xəstəliklərin növlərinin təyini, onların yaranma səbəblərinin öyrənilməsi və verilənlər bazasının yaradılması məsələsi qoyulmuşdur. Məqsəddən irəli gələn, dişlərin digər xəstəliklərinin qrafik təsvirlərinin bazasının yaradılması, ağrı hissetmə mövqelərinin və məntiqi modelləşdirmə üsulu ilə diş xəstəliyinin avtomatlaşdırılmış diaqnostikasını və müalicəsini təmin edən alqoritmin işlənməsi məsələləri də qoyulmuşdur. İnsanın dişlərinin xəstəlik növləri haqqında məlumatlar toplanaraq, relyasion tipli verilənlər bazası yaradılmışdır. Verilənlər bazasında saxlanılan kariyes və kariyesin inkişafı nəticəsində yaranan diş xəstəliklərinin növləri, xassələri, onların yaranma səbəbləri və hər bir diş xəstəliyinin dərəcələrinə uyğun qeyri-səlis qiymətlər mənimsədilərək, diaqnostika prosesi məntiqi modelləşdirmə üsulu ilə təsvir edilmişdir. Dişlərin cari monitorinqinə əsaslanaraq, diş xəstəliyinin dəqiq seçilməsi üçün qeyri-səlis produksiya qaydası ilə alqoritm işlənmişdir. Pasiyentin kariyes xəstəliyinin dərəcələrinə əsasən, məntiqi alqoritmlə bütün dişlərin cari vəziyyətinin sxematik təsviri verilmişdir ki, kariyes dərəcələrini (orta və dərin) daha dəqiq qiymətləndirmək və qərarqəbuletmə alqoritmini qurmaq mümkün olmuşdur. Hər bir kariyes diş xəstəliyinin dərəcələri frontal, üst və yan şəkildə təsvir olunaraq, insanın dişlərinin ağrı hissetmə sahələrinin, mövqelərinin quruluşu və yarana biləcək xəstəliklərin növlərinin, onların görünüşlərinin sxemi təklif edilmişdir. Kariyes xəstəliyinin dərəcələrinə görə diaqnostikası əsasında bu xəstəliklərin müalicəsi üsulları seçilmişdir.