“SANCHO NUN SABAH YÜRÜYÜŞÜ”NÜN RUS BİÇİMCİLİĞİ AÇISINDAN ELEŞTİRİSİ

Rus biçimciliği; bir eserin edebîliğini, eserden hareket ederek kendine özgü kavramlarla ortaya koymaya çalışan nesnel bir eleştiri yöntemidir. Bu eleştiri yöntemine göre edebîlik; şiir ve şiire yakın türlerde“alışılmışın kırılması”, roman ve romana yakın türlerde ise “süje”ninkurgulanışı ile sağlanır. Alışılmışın kırılması; bir metinde, günlük dildekanıksanan yapılardan farklı dilsel formların oluşturulmasıdır. Süje iseolay ve durumların gerçekte olması beklenenden farklı şekilde organizeedilmesidir. Alışılmış bir yapı okur tarafından otomatik bir şekilde algılanır, bu yüzden de yapı fark edilmez hâle gelir ve beklenen edebî etkiortaya çıkmaz. Otomatik algılamanın zararlı etkisi ancak bu olumsuz durumun ortadan kaldırılmasıyla yani alışılmış yapının farklılaştırılmasıylaaşılabilir. Temel olarak bu iki düzenleme, metnin otomatik algılanmasınınönüne geçip onu algılanır hâle getirir ve edebîliği sağlar.Haldun TANER, Türk hikâyeciliğinin öncü ve önemli bir yazarıdır.Modern hikâye tekniklerini ustaca kullanan yazar, edebîliği eserlerindeetkili ve özgün şekilde yaratmıştır. Kahramanının bir köpek olduğu “Sancho’nun Sabah Yürüyüşü”, yazarın edebîliği sağlamada dikkat çekici veözgün kullanımlar sergilediği bir hikâyesidir.Bu çalışmanın amacı, “Sancho’nun Sabah Yürüyüşü”nün Rus biçimciliği açısından eleştirisidir. Hikâyede, edebîliğin nasıl oluşturulduğu alışılmışın kırılması ve süje kavramlarından hareketle örnekler üzerinden ortaya konmaya çalışılmıştır. Hikâyedeki yapı, bu kavramlar açısındanincelenmiş ve edebîliğin nasıl yaratıldığı metinden hareketle aydınlatılmak istenmiştir. Eleştirinin sonunda ise hikâyenin edebî boyutu ile ilgiliRus biçimciliği açısından bir sonuca ulaşılması hedeflenmiştir.