Siyasal/İdeolojik Göstergeler Açısından Metinlerarasılık : Kemalist İdeolojinin

Her dönemin toplumsal/siyasal tarihine özgü belli koşullanmışlıklar, kültürel veideolojik belirteçler metinlerarası ilişkiye eşlik edebilir. Türkiye toplumsal tarihi söz konusuolduğunda, “aynı çağın verileri” olarak bu koşullanmışlıkları sinema ve edebiyat arasındakiilişkide görmek mümkündür. Yaklaşık 1980’lere kadar, Türkiye siyasal yaşamının temelyönsemelerinden biri olan ve ‘ilerleme- aydınlanma-kalkınma’ sorunsalını politik çıkışnoktası yapan Kemalist ideoloji ile 1950’lerdeki “toplumcu gerçekçi” edebiyatın söylemiarasında bağlantılar vardır. Bu söylem, 1960-65 arasında, Yeni-Kemalist ideolojiyle bağlantıiçinde, bir ayağını edebiyat uyarlamalarının oluşturduğu “toplumsal gerçekçi” nitelik taşıyansinema yapıtlarında yeniden üretilir. Edebiyattan sinemaya gerçekleşen bu metinlerarasıtaşınmayı Yılanların Öcü’nde görmek mümkündür. Türkiye siyasal yaşamına özgü belirteç vekoşullanmışlıkla ile metinlerarasılığı ilişkilendirmeyi amaçlayan bu çalışmada ilk olarak, bumetinlerarası taşınmanın beslendiği siyasal-ideolojik bağlamın, estetik kültüre de yansıyanTürkiye siyasal yaşamına özgü temel önermeleri üzerinde durulmuştur. Ardından, YılanlarınÖcü romanı ve filmi, belli bir “toplumsal tarih” içinde gerçekleşen farklı söylem biçimleriarasındaki etkileşimi temel alan Bakhtinyen bir “metinlerarasılık” perspektifiyle, içindeşekillendikleri dönemin ideolojisi ve temel önermeleriyle bağlantılı olarak irdelenmiştir.