Kırmızı Başlıklı Kız'ın Edebiyattan Sinemaya Al Yazmalı Olarak Yolculuğu

Cengiz Aytmatov’un Selvi Boylum Al Yazmalım adıyla Rusçadan Türkçeleştirilmiş öyküsü ile aynı adla Atıf Yılmaz’ın yönetmenliğinde ve Ali Özgentürk’ün senaryosu ile yapılmış sinema uyarlamasının, “Kırmızı Başlıklı Kız” masalının Grimm Kardeşler varyantı ile hem biçimsel bakımdan metinlerarası ilişkiler içinde olduğunu hem de kadın bedeninin ve cinselliğinin denetlenerek ataerkil aile yapısı içinde sınırlanması bağlamında benzer bir toplumsal ve ahlaki işlev üstlendiğini göstermeye çalışacağım. İncelemede söz konusu üç metni sırasıyla, olay örgüsü, metinlerarası bağları görünür kılan işaretler ve birey-toplum çatışması ekseninde karakterlerin oluşumu açılarından ele alacağım. “Kırmızı Başlıklı Kız”da metaforik bir anlatımla sunulan ibret hikâyesi, sözü edilen roman ve filmde doğrudan ifade edilmiş; kadının, arzulayan ve arzularının peşinde ev dışında yolculuk yapan bir özne olarak var olma çabası ile erkek tarafından arzulanan ve ev içinde tutulması arasındaki gerilim, ikinciden yana sonuçlanır. Toplumsal ödevleri arasındaki çatışmanın odağındaki genç kız, arzularını bastırıp erkek egemenliğindeki kutsal ailenin sınırları içindeki edilgin rolünü ve annelik kimliğini kabullenmek yoluyla erginlik eşiğini atlar. Bu üç metin arasındaki bağları ortaya çıkartırken Jack Zipes’ın, “Kırmızı Başlıklı Kız” varyantları ve uyarlamaları hakkındaki gözlemlerinin yanı sıra, Vladimir Propp’un olağanüstü masallardaki karakterlerin işlevleri üzerine geliştirdiği kavramsallaştırmadan, metinlerarasılık üzerine bazı gözlemlerden ve modernlik ile cinsellik tarihi hakkındaki saptamalardan yararlanılmıştır.