Open AccessArnavutça Konuşma Dilinde Türkizmalar: Kosova Sözlü Tarihi Örneği
Author(s) -
Zeqije Xhafçe
Publication year - 2019
Publication title -
folklor/ edebiyat/folklor / edebiyat
Language(s) - Turkish
Resource type - Journals
SCImago Journal Rank - 0.126
H-Index - 1
eISSN - 2791-6057
pISSN - 1300-7491
DOI - 10.22559/folklor.1034
Subject(s) - physics , humanities , philosophy
Bir sözcüğün farklı bağlam ve durumlarda, farklı dil kesitlerinde farklı anlamlar alabileceği, modern dilbiliminde kanıtlanan bir gerçektir. Kesit dillerini toplumdilbilimine yerleştirmeye çalışan Biber (1994) kesit dillerinin yazılı ve sözlü olmak üzere de iki ayrı sınıfa ayrılmasının önemini vurgularken birçok toplum dilbilimcinin konuşma dilinin dilin temel şekli olduğunu savunduğunu söylemektedir. Bu tespitlerin ışığında, Arnavutça sözcükleriyle değiştirilmesi gereken yabancı sözcükler olarak nitelendirilen ve Türkizma adıyla bilinen sözcüklerin konuşma dilinde ve diğer kesit dillerindeki kullanımı ele alındı. Arnavutça sözvarlığının tarih, kültür ve dil açısından önemli bir parçası olan türkizmaların genel olarak konuşma ve özel olarak diğer kesit dillerindeki kullanımının incelenmesi yapılmadan konumları hakkında doğru bilginin edinemeyeceğini düşünüyoruz. Dolayısıyla, çalışmamızda 100’e yakın konuşmacının yer aldığı Kosova Sözlü Tarihi projesinin videoları esas alınarak, türkizmaların konuşma dilindeki kullanımları incelendi. Toplumdilbilimsel yöntemleri ile türkizmaların kullanım sıklığı, konu odaklı kategorilerdeki dağılımı ele alındı, nicel ve nitel incelemesi yapıldı. 19. yüzyılın ilk yarısından bu yana pürizm konusu olan türkizmaların Arnavutçadaki güncel konumu tespit edilmeye çalışıldı. Arnavutçada yer alan türkizmaların istergüçlü bir deyiş/biçem aracı olarak kullanımı ister Arnavut sözvarlığının aktif unsuru olup olmadığı modern dilbilim yöntemleri uygulanarak araştırıldı.