Metody pracy kuratorów sądowych wykonujących orzeczenia w sprawach karnych w świetle badań

W artykule dokonano podsumowania badań nad działalnością wychowawczą, resocjalizacyjną, profilaktyczną i readaptacyjną prowadzoną przez kuratorów sądowych, wykonujących orzeczenia w sprawach karnych. Powołany przez Instytut Wymiaru Sprawiedliwości zespół badawczy opracował kwestionariusz ankiety badawczej, a następnie przeprowadził badanie empiryczne (aktowe) na próbie ponad 500 zakończonych postępowań wykonawczych w sprawach karnych, w których orzeczono dozór kuratora sądowego oraz analizę dogmatyczną, statystyczną, komparatystyczną i wyniki obserwacji nieuczestniczącej w obszarze wyznaczonym przedmiotem raportu[1]. Artykuł zawiera opis najbardziej doniosłych fragmentów tych badań[2], które dotyczą przygotowania do pracy, diagnozy, a następnie wskazania sposobu planowania, ewaluacji i doboru metod pracy resocjalizacyjnej przez kuratorów dla dorosłych. Z przeprowadzonych badań wynika między innymi, iż metoda indywidualnych przypadków (casework) wskazywana powszechnie przez praktyków jako dominująca, nie jest metodą powszechną projektowania oddziaływań wobec osób pozostających pod dozorem kuratora sądowego. Zdarza się, że postępowanie realizowane jest według jej założeń, mimo iż nie dochodzi do jej scharakteryzowania w prowadzonej dokumentacji dozoru. Niewątpliwie jednak można stwierdzić, że główną metodą oddziaływania indywidualnego przez kuratora na sprawcę przestępstwa są psychotechniki bezpośrednie – najczęściej utożsamiane z motywowaniem, dialogiem, rozmową, perswazją, uświadamianiem, przekonywaniem i wsparciem. Równorzędnie obok nich występują rozbudowane metody kontrolowania zachowania probanta. W artykule zawarto również wnioski, zalecenia, rekomendacje i postulaty de lege ferenda rozwiązań systemowych dotyczących utrzymania trendów wzrostowych w zakresie podnoszenia skuteczności działalności kuratorów sądowych.