Znaczenie zasobów w przystosowaniu osobistym osób przyjmujących leki bez recepty

Przyjmowanie leków bez recepty stało się w Polsce powszechnym zjawiskiem. Co piąta osoba używa ich niezgodnie z zaleceniami, niejednokrotnie przekraczając dopuszczalnedawki. Problem ten dotyczy różnych grup społecznych i zawodowych. Nie zawsze wiąże się to jednak z uzależnieniem i może doprowadzić do strat na wielu różnych obszarach. Bezwątpienia poszukiwanie psychologicznych powiązań, stanowiących o potrzebie sięgania po lekarstwa bez zalecenia lekarskiego staje się pierwszoplanowe. Teoria Zachowania Zasobów Stevana E. Hobfolla (COR) może stanowić alternatywną koncepcję rozumienia zjawiska używania leków bez recepty. Teoria ta opiera się na założeniu, że aktywność człowieka jest skoncentrowana na zdobywaniu, utrzymywaniu i ochronie zasobów. Ich zdobywanie lub utrata ma fundamentalne znaczenie dla jakości życia i stanowi źródło motywacji do określonego zachowania. Z perspektywy COR utrata zasobów lub brak możliwości ich pozyskania może tłumaczyć wysoki odsetek osób używających leki bez zalecenia lekarskiego. Głównym celem pracy jest uzyskanie odpowiedzi na pytanie, jakie funkcje spełnia dystrybucja zasobów w kształtowaniu przystosowania osobistego. Ponadto równie ważne jest rozstrzygnięcie, jakie istnieją zależności pomiędzy czynnikami psychospołecznymi a przystosowaniem osobistym u osób przyjmujących leki bez recepty. Materiał i metody: Badania miały charakter poprzeczny. Zastosowano kwestionariuszowe badania 300 osób używających leki bez zalecenia lekarskiego. Wykorzystano do tego Kwestionariusz Oceny Zachowania Zasobów S.E. Hobfolla (COR-E), Test Zdań Niedokończonych (RISB) J. Rottera, Inwentarz Depresji Beck’a (BDI) oraz Wielowymiarową Skalę Spostrzegania Wsparcia Społecznego (MSPSS) G. Zimeta. Wyniki: Modelowanie równań strukturalnych wskazało na przyczynową relację pomiędzy zyskiem w zasobach a przystosowaniem osobistym (p = 0,001) jak i utraty zasobów i przystosowania osobistego (p = 0,003). Powiększająca się pula posiadanych zasobów oraz mniejsze doświadczanie ich utraty są predyktorami przystosowania. Potwierdzona została hipoteza mówiąca, że proces pozytywnej adaptacji u osób przyjmujących leki bez recepty zależy od dystrybucji zasobów. Wnioski: Osoby przyjmujące leki bez recepty w sytuacji doświadczania utraty zasobów przejawiają symptomy nieprzystosowania osobistego. Umiejętność właściwego przystosowania siędo zmieniających się warunków życia i radzenia sobie z problemami zależy przede wszystkim od możliwości pozyskiwania zasobów.