„NEADEKVATNE GRANICE”: GENERATOR NESTABILNOSTI POSTJUGOSLOVENSKOG BALKANA

Differentia specifica Balkana su latentna nestabilnost i konfliktni kapacitet čiji su istovremeni i uzrok i posledica neadekvatne granice. Koristeći ovaj termin S. Hantingtona, autor argumentovano tvrdi da one proističu iz „balkanskog subporetka” koji se menja usled evropskih i svetskih geopolitičkih lomova – mahom posle velikih oružanih sukoba. Tako su nastale ne samo spoljašnje, već i unutrašnje granice i u monarhističkoj i u titoističkoj jugoslovenskoj državi. Njihova „neadekvatnost” rezultat je neprimenjivanja etničkog principa koji je trebalo da važi kao osnovni i samo za konstitutivne narode. Destabilizujuća i konfliktna priroda republičkih granica došla je do izražaja kada su prilikom rastakanja Jugoslavije one prerasle u međudržavne granice, naglašenih fragmentacionih, barijernih i centrifugalnih odlika. U radu se detaljno analizuju najočigledniji primeri selektivnog odabira principa razgraničenja, katastrofalne posledice presecanja etničkih prostora i uticaj neadekvatnih granica na izazivanje rata i recentnu disfunkcionalnost postjugoslovenskog dela Balkana. Stoga se predlaže revizija podele postjugoslovenskog prostora i novoformiranih granica. Ona bi se izvršila u skladu sa etničkim principom kao osnovnim, vlasničko-istorijskim principom kao dodatnim i uz korišćenje brojnih korektivnih principa prilikom konačne delimitacije i demarkacije. Formiranje novih, konsekventnih granica predstavljalo bi preduslov trajnije stabilizacije Balkana.