Paliusz – współczesna forma i teorie o pochodzeniu

Przez wiele wieków w Kościele rzymskokatolickim wypowiadano się na temat paliusza i jego pochodzenia. W artykule w sposób chronologiczny zostali przedstawieni autorzy: P. de Marca, G. Moroni Romano, F. Vespasiani, R. Garrucci, Ch. de Rohault de Fleury, G. Morin, L. Duchesne, J. Wilpert, H. Grisar, A. J. Nowowiejski, J. Baudot, J. Braun, H. Leclercq, M. Righetti, R. Lesage, B. Neunheuser, J. Lewandowicz, S. Piccolo Paci, którzy analizowali proweniencję rzymskiego paliusza. Badania nad tą rzymską szatą-insygnium, tak bardzo intensywne w drugiej połowie XIX wieku i na początku XX wieku, nie wypracowały co do niego jednej teorii możliwej do zaakceptowania jako consensusśrodowiska naukowego. Hipoteza mówiąca, jakoby paliusz pochodził od płaszcza św. Piotra, jest gremialnie odrzucana. Świadectwo konstantyńskiej donacji również jest negowane. Natomiast pozostałe teorie wydają się mniej lub bardziej prawdopodobne, ale to nie znaczy, że są przekonujące. Brak źródeł historycznych odczytanych w sposób krytycznie jednoznaczny sprawia, że wszystkie teorie mają jakieś braki.