Biblia w oświeceniowych korektach religijności w Polsce XVIII wieku

Oświecenie w Polsce, charakteryzujące się podobnie jak w krajach niemieckojęzycznych umiarkowaniem, sprzyjało przeszczepianiu ideałów epoki na grunt kościelny. Rodzime katolickie oświecenie dowartościowało w kształtowaniu religijności racjonalność, użyteczność, humanitaryzm, tolerancję, optymizm. Usiłowało również nadać priorytetowe znaczenie Biblii. Promotorzy katolickiego oświecenia podjęli wysiłek formowania w oparciu o Słowo Boże teologii oraz praktyki duszpasterskiej, a pośrednio szerzenia znajomości Pisma św. wśród wiernych. Stąd do edukacji seminaryjnej wprowadzali egzegezę ksiąg Starego i Nowego Testamentu. Na zajęciach zaś z homiletyki przyszli kaznodzieje mieli posiąść umiejętność właściwego wykorzystywania treści biblijnych i pism Ojców Kościoła. Te i inne poczynania tworzyły wzorzec księdza Wieku Świateł, wiernie i chętnie używającego Świętej Księgi – na ambonie dla dobra duchowego oraz w pracy dla pożytku doczesnego swoich wiernych. Aktywności świeckich w przywracaniu Biblii należnej jej pozycji jednak nie przewidywano.