Analiza syntetycznych cech krajobrazu – tradycji, tożsamości i swojskości na obszarze województwa mazowieckiego

Celem artykułu było przedstawienie wyników badania ankietowego dotyczącego rozpoznania i oceny syntetycznych cech krajobrazu w postaci tradycji, tożsamości i swojskości, przeprowadzonego na obszarze województwa mazowieckiego. Celem badania była identyfikacja obszarów wyróżniających się lokalną i regionalną tradycją, kultywowaniem obrzędów i zwyczajów, występowaniem przywiązania ludności do miejsca, czy szczególnymi i charakterystycznymi cechami składników materialnych, będących detalami przestrzeni dla badanych jednostek administracyjnych, a także pozyskanie informacji na temat materialnych, jak i niematerialnych dowodów tradycji. Dokonano także rozpoznania i oceny syntetycznych cech krajobrazu, tj. tradycji, tożsamości i swojskości, wskazanych w Rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 11 stycznia 2019 r. w sprawie sporządzania audytów krajobrazowych. Badanie to wykonano wśród mieszkańców województwa mazowieckiego i objęło swoim zasięgiem wszystkie jednostki administracyjne NUTS 5 (gminy). Badania zrealizowano za pomocą kwestionariusza-ankiety opracowanego przez Mazowieckie Biuro Planowania Regionalnego w Warszawie, przy wykorzystaniu czterech metod przeprowadzania badań ankietowych – CAWI, CATI, CAPI, PAPI. Sumarycznie zgromadzono w ten sposób 6 160 odpowiedzi. Na ich podstawie dokonano analizy uzyskanych danych pod względem struktury oceny cech syntetycznych krajobrazu oraz podano wartości wskaźników tradycji, tożsamości i swojskości dla każdej gminy w województwie. Wyniki badania zostały zestawione z przeprowadzoną wcześniej analizą materiałów zastanych (desk research). Na podstawie badań stwierdzono występowanie dużego przywiązania do tradycji w gminach stanowiących centra swoich regionów etnograficznych, ośrodkach rozwoju lokalnego folkloru oraz znacznie niższego poziomu w gminach miejskich i miejsko-wiejskich województwa mazowieckiego. Jednocześnie znaczna większość mieszkańców województwa mazowieckiego odczuwa związek ze swoim miejscem zamieszkania. Nie oznacza to jednak, że podobnie kształtuje się poziom uczestnictwa w życiu społecznym swojej miejscowości. Wyraża się to poprzez umiarkowany stopień zaangażowania, a w dużych miastach brak jakiegokolwiek zainteresowania sprawami lokalnej społeczności. Słowa kluczowe: badanie ankietowe, cechy syntetyczne krajobrazu, tradycja, tożsamość, swojskość, audyt krajobrazowy, województwo mazowieckie