ZAKRES KRYMINALIZACJI NIELEGALNEJ DZIAŁALNOŚCI DEPOZYTOWEJ (PRZYCZYNEK DO WYKŁADNI ART. 171 UST. 1 PRAWA BANKOWEGO)

Działalność banków podlega w Polsce, podobnie jak w innych krajach, ścisłej reglamentacji prawnej i intensywnemu nadzorowi państwa. Jej najistotniejszym przejawem jest działalność depozytowo-kredytowa. Efektywnej ochronie względnego monopolu banków na prowadzenie działalności depozytowej służy między innymi art. 171 ust. 1 pr. bank., który przewiduje odpowiedzialność karną za prowadzenie bez zezwolenia działalności polegającej na gromadzeniu środków pieniężnych innych podmiotów w celu udzielania kredytów, pożyczek pieniężnych lub obciążania ryzykiem tych środków w inny sposób. Celem artykułu jest możliwie precyzyjne wyznaczenie zakresu kryminalizacji wyznaczonego przez ten przepis. Jest to kwestia praktycznie doniosła, gdyż w Polsce działa wiele podmiotów gospodarczych niebędących bankami, których działalność zakłada obciążanie środków pieniężnych ryzykiem w określony sposób. Jeżeli są to środki pieniężne pozyskane w ramach tzw. zewnętrznego finansowania, a często tak bywa, rodzi się pytanie o stosunek tego rodzaju działalności do art. 171 ust. 1 pr. bank. Autor dowodzi, że zakres zastosowania tego przepisu nie obejmuje przypadków, w których podmiot niebędący bankiem w ramach nakierowanej na to działalności gromadzi wprawdzie środki pieniężne innych podmiotów, ale bez obowiązku zwrotu tych środków, ani też przypadków, gdy gromadzi on takie środki pod tytułem zwrotnym, ale in concreto prowadzenie takiej działalności nie jest bezprawne.