Oznaczenie fentanylu i remifentanylu we krwi metodą chromatografii cieczowej sprzężonej z tandemową spektrometrią mas LC-MS/MS

ABSTRAKTWstęp: Fentanyl i remifentanyl to syntetyczne związki należące do grupy opioidów działające agonistycznie na receptory opioidowe. Są powszechnie używane w neuroleptanalgezji w różnych zabiegowych dyscyplinach medycznych, jak: ginekologia, kardiochirurgia, ortopedia oraz onkologia. Ze względu na szerokie zastosowanie i efektywne biologicznie działanie w niskich stężeniach coraz częściej zachodzi potrzeba zarówno jakościowej identyfikacji, jak i jednoczesnego ustalenia stężeń fentanylu i remifentanylu w materiale biologicznym. Dlatego też opracowanie czułych i zarazem precyzyjnych oraz pewnych procedur analityczno-toksykologicznych jest istotnym problemem dla diagnostów pracujących w specjalistycznych laboratoriach toksykologicznych.Celem pracy było opracowanie diagnostycznej procedury jednoczesnego jakościowego i ilościowego oznaczenia fentanylu oraz remifentanylu we krwi pełnej i ustalenie optymalnych parametrów analitycznych. Materiały i metody: Materiałem biologicznym była krew pełna zakupiona w Wojewódzkiej Stacji Krwiodawstwa w Szczecinie. Próby poddawane badaniom uzyskano poprzez obciążenie krwi pełnej wzorcami: fentanylu, remifentanylu i fentanylu-d5 o znanych stężeniach. Izolację analitów z matrycy przeprowadzono techniką ciecz–ciecz, stosując jako czynnik ekstrahujący octan etylu. Uzyskane próbki analizowano z wykorzystaniem wysokosprawnej chromatografii cieczowej sprzężonej z tandemowym spektrometrem mas (LC-MS/MS). Na podstawie uzyskanych wyników wyznaczono średnią, odchylenie standardowe, względne odchylenie standardowe i współczynnik zmienności. W celu zwiększenia czułości metody LC-MS/MS na podstawie analizy napięcia rozkładu cząsteczki w zakresie 0–300 V dokonano wyboru napięcia rozkładu cząsteczki DP = 80. Ustalono odpowiednią energię kolizyjną (35 V). Wysoka rozdzielczość aparatu pozwoliła na wybranie wąskich przedziałów mas dla każdego związku: fentanyl-d5 – 188,143 ±0,0047 Da, fentanyl – 188,1445 ±0,0043 Da i remifentanyl – 317,186 ±0,007 Da. Wyniki: Wyniki analizy fentanylu i remifentanylu pozwoliły na uzyskanie krzywych kalibracyjnych w zakresie 1–200 ng/mL, które wykazały wymaganą liniowość.Wniosek: Otrzymane wyniki umożliwiły identyfikację oraz ocenę ilościową fentanylu i remifentanylu we krwi pełnej. Metoda LC-MS/MS znajduje zastosowanie zarówno w diagnostyce ostrych zatruć, monitorowaniu terapii, jak i praktyce orzeczniczo-sądowej.