Aksjologiczne podstawy samorządu terytorialnego

Samorząd terytorialny jako zdecentralizowana forma wykonywania zadań stojących przed administracją publiczną jest zakotwiczony w postanowieniach Konstytucji RP. Instytucja ta funkcjonuje w ramach społeczności lokalnych i pozostaje w relacjach z innymi uczestnikami życia społecznego. Pozycja i zakres zadań realizowanych przez jednostki samorządu terytorialnego zależy od wartości prezentowanych przez podmiot podejmujący w tym zakresie decyzje, którym jest prawodawca. Wartości przyjmowane przez prawodawcę determinują sposób funkcjonowania i zakres zadań samorządu terytorialnego. Ich zmienność skutkuje tym, że samorząd terytorialny nie ma na trwale wyznaczonego zakresu działania. Zakres ten może być rozszerzany, ale może też ulegać zawężeniu. Wśród wartości przysługujących samorządowi terytorialnemu kluczową rolę odgrywa samodzielność. Jej zakres wyznacza miejsce i rolę tej instytucji we współczesnym społeczeństwie. Inne wartości, takie jak wolność czy równość, wynikają z samodzielności i stanowią jej istotny element. Samorząd terytorialny jest instytucją silnie zakorzenioną i posiadającą mocne podstawy funkcjonowania, jednakże miejsce i rola, jakie ma pełnić, nie mają charakteru obiektywnego i wynikają z subiektywnej oceny prawodawcy.